NHỮNG CÂU HỎI CHO NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
Trong nền kinh tế quốc gia, người dân là khách hàng, là nhà đầu tư và các
quan chức là người bán hàng. Mục tiêu là sự thỏa mãn của “Thượng Đế”.
Ngoài việc làm cho túi tiền của dân càng ngày càng phồng to, bộ máy lãnh
đạo phải tạo thương hiệu, hay “niềm tin” của khách hàng vào chất lượng
dịch vụ của mình. Ít nhất là họ phải tin rằng người bán sẽ giao đúng món
hàng, đúng giờ và đúng giá…như lời hứa.
Khi nói chuyện kinh tế, nhiều chuyên gia thường lên giọng nghiêm túc và
dùng những danh từ khó hiểu nhất, pha lẫn những khẩu hiệu chánh trị rồi
kèm theo những con số thường là do các nhóm lợi ích cung cấp để không ai
thấy rõ những mục tiêu riêng của mình và phe nhóm. Thực ra, sự điều hành
kinh tế của một quốc gia không khác gì việc điều hành một doanh nghiệp.
Một nền kinh tế cũng cần doanh thu (thuế, hàng xuất khẩu, kiều hối…), vốn
đầu tư (FDI, FII, dự trữ ngoại tệ, vốn vay..), chi phí (nhân sự, giá vốn hàng
hóa hay dịch vụ, hậu cần…), lời hay lỗ (dòng tiền âm hay dương…), tài sản
và nợ, thương hiệu (niềm tin và sự thỏa mãn của người dân), mức tăng
trưởng v.v…
Do đó, chúng ta có thể đánh giá khả năng thành công hay thất bại của một
nền kinh tế dựa trên những chỉ tiêu áp dụng cho doanh nghiệp. Khi họp để
bàn về một dự án hay một doanh nghiệp, hội đồng thẩm định của quỹ đầu tư
thường lưu ý đến 4 yếu tố then chốt trong vấn đề khả thi: sản phẩm hay dịch
vụ; ban quản trị; kế hoạch tiếp thị và hiệu quả tài chánh.
Một quản lý quỹ thông minh thường biết bỏ qua những “gương và khói”
(smoke and mirror), những hình thức đánh bóng hoành tráng để che đậy yếu
kém và những chi tiết thực sự vô nghĩa với sự thành công của dự án. Các
công dân có kiến thức và tầm nhìn cũng phải đánh giá một nền kinh tế thật
chính xác, khoa học và cân bằng về hiệu quả của đồng tiền bỏ ra, qua thuế
hay nợ công hay tiền in thêm (một hình thức thuế).
Einstein có nhắc chúng ta là “không ngừng đặt câu hỏi”. Sau đây là những
câu hỏi của tôi, có thể thiếu sót, nhưng chắc chắn sẽ giúp tôi đánh giá tốt
