Cũng vào đầu năm 2007, tôi đến Hà Nội theo lời mời của một nhóm đại gia
trong ngành chứng khoán và quỹ đầu tư, để mạn đàm trong một họp mặt nhỏ
có chừng 30 người tham dự. Tôi nói về dự đoán của tôi: khủng hoảng tài
chánh sẽ xảy ra trong vài ba tháng tới, lạm phát toàn cầu sẽ lên hơn 12%
năm 2008 và vàng sẽ đạt đỉnh $2,000 USD vào 2009. Tôi đúng về cuộc
khủng hoảng kinh tế, nhưng sai bét về lạm phát và giá vàng. Lái xe cho tôi
đi quanh Hà Nội chuyến viếng thăm đó là một anh tài xế taxi còn trẻ,
khoảng 25 tuổi. Gia đình anh ta vốn làm ruộng là chính, sở hữu vài thửa đất
lớn gần Hà Nội, giá đang tăng vùn vụt, và anh ta hỏi ý kiến tôi về vấn đề đầu
tư vì nghe mọi người ca tụng tôi là một “chuyên gia”. Tôi khuyên anh bán
hết đất vì các thành tố căn bản cho thấy hiện tượng bong bóng (giá đất Hà
Nội đắt như thành phố New York). Sau đó, nên bỏ tất cả tiền thâu được vào
vàng, giá đang ở khoảng $630 USD một lượng và trong 2 năm, sẽ kiếm
được gấp 3 lần vì lạm phát sẽ hoành hành. Anh ta không đồng ý, nói sẽ giữ
đất vì giá còn lên cao trong 2 năm tới, trong khi vàng thì chưa chắc. Khi tôi
về lại Hà Nội vào 2009, anh tìm ra khách sạn tôi ở qua một tin về hội thảo
đầu tư trên mạng. Anh khoe là trúng lớn trong lần bán ra các thửa đất vừa
qua, không còn chạy taxi nữa và đang làm một nhà đầu tư (?). Tỷ số trận đấu
ở hiệp hai: người dân: 2; chuyên gia: 0.
Thực ra, đây không chỉ là 2 trường hợp đơn lẻ hay đặc biệt. Trong mọi xã
hội, từ tư bản đến xã hội, từ dân chủ đến độc tài, không thiếu những tình
huống mà người dân tỏ ra khôn ngoan, hiểu biết và quan trọng hơn cả, là có
khả năng “biết kiếm tiền” nhiều hơn các chuyên gia kinh tế tài chánh. Lấy
bà osin của gia đình tôi: trong 3 năm vừa qua, bao nhiêu tiền dành dụm
được, bà bỏ ra mua vàng miếng. Vào năm 2008, giá vàng là $800 USD một
lượng; bây giờ là $1,400 USD, cho bà ta một mức “hoàn trái” khoảng 25%
mỗi năm. Tôi chắc chắn đây là mức lời mơ ước của mọi chuyên gia đang
làm cho các quỹ đầu tư nổi danh (nước ngoài hay nội địa) tại thị trường
chứng khoán Việt Nam. Theo một báo cáo riêng của một chuyên gia phân
tích, mức “hoàn trái về đầu tư” (ROI=return on investment) trung bình của
các quỹ tại Việt Nam trong 3 năm vừa qua là “âm” -17%. Tỷ số ở hiệp ba
trận đấu: người dân: 3; chuyên gia: 0.
