Việt Nam cũng không đưa ra thị trường đặc sản nào sáng tạo. Các công ty
này thành công ở Việt Nam nhờ làm đại diện cho những công ty đa quốc hay
có những hợp đồng béo bở với chánh phủ.
Có thể nói là tôi khá bi quan trước khi đặt chân đến Trà Vinh và đi thăm nhà
máy của Mỹ Lan. Vợ chồng anh chị Ngyễn Thành Mỹ, Việt kiều từ Canada,
đã bỏ ra 6 năm và 1 triệu dollar để tạo dựng công ty này. Thành quả sau
cùng là một doanh nghiệp mà tôi vẫn mơ ước vì chính cá nhân mình, sau 42
năm làm ăn khắp thế giới, cũng không thể thực hiển nổi.
Tôi vẫn thường “dạy” các doanh nhân trẻ và các sinh viên đại học về bốn
nhân tố tôi cho là cần thiết cho sự thành công: (a) sản phẩm có công nghệ
hay cá tính đăc thù để tạo một mức lợi nhuận cao; (b) đội ngũ quản lý bài
bản và quan tâm đến phúc lợi của nhân viên; (c) doanh thu bền vững và
dòng tiền lưu chuyển mạnh; (d) và trên hết, một tầm nhìn và tư duy sáng tạo,
lâu dài cho doanh nghiệp.
Vượt biên và định cư tại Canada vào năm 1979 với hai bàn tay trắng, anh
Mỹ đã phải làm bồi bàn, phụ bếp trong suốt 10 năm để có tiền đi học. Anh
đậu Tiến Sĩ về hóa học và đi làm cho IBM, Polycom-Kodak thêm 7 năm
trước khi vay tiền ra lập công ty riêng. Lợi thế cạnh tranh của anh là những
công trình nghiên cứu, bằng sáng chế anh thu nhận sau hơn 20 năm. Dù vậy,
anh cũng trải qua bao thăng trầm như nhiều doanh gia khác. Mãi đến 2004,
công ty anh mới có chút ổn định và khi về thăm quê ở Trà Vinh, anh nảy
sinh ý định thiết lập công ty tại quê nhà như một bày tỏ tri ân.
Khi tôi nhìn 4 khu nhà máy khang trang với 40,000 mét vuông đã xây dựng
trong một công viên rộng hơn 20 hectares, tôi mới thấy công phu anh to lớn
thế nào, nhất là khi anh kể lại chuyện khởi nghiệp với vài chục công đất
ruộng ngập nước anh đã thuê. Lo cho môi trường, anh xây nhà máy xử lý
nước thải trước. Hai ấn tượng để tôi kính phục khi thăm nhà máy: đây là nhà
máy sạch nhất thế giới (chỉ nhìn tất cả các nhà vệ sinh cho nhân viên sạch
thơm như ở một khách sạn 5 sao); và cách gây dựng cho mọi nhân viên một
