Rào cản nội tại và trước nhất là nền kinh tế Việt Nam, các doanh nghiệp Việt
Nam vẫn đang ở trong thời kỳ vừa đi ra biển lớn, sức khỏe còn non yếu và
khả năng đề kháng trước sóng to, gió mạnh chưa cao. Doanh nghiệp và cả
nền kinh tế sẽ phải tập trung mọi nguồn lực để xây dựng nền tảng kinh
doanh, hơn là đầu tư cho vốn xã hội. Đương nhiên trong bối cảnh này thì
đầu tư vật lực, nhân lực vào vốn xã hội sẽ dễ bị xem là một sự lãng phí và
chưa thật cần thiết, như đã nói về ưu tiên của doanh nghiệp khi chọn sự sống
còn của doanh nghiệp thay vì chọn phát triển vốn xã hội ở tầm mức vi mô.
Nhưng để phát triển lâu dài và bền vững, dù tập trung vào xây dựng nền
tảng kinh doanh và tăng sức đề kháng khi hội nhập, những doanh nghiệp đủ
nguồn lực vẫn phải tính chuyện đầu tư vốn xã hội, với mức độ có thể còn
nhỏ giọt, dần dà chứ chưa thực sự mạnh mẽ và có thể cho thấy hiệu quả tức
thời. Một số doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đã có công nghệ riêng, có
thương hiệu và có lối đi riêng. Chẳng hạn như Trung Nguyên Café, như
Vinamit, như Vinamilk… Nhưng con số các doanh nghiệp như vậy không
nhiều. Hầu hết các doanh nghiệp vẫn phải đau đầu với bài toán chuẩn bị vị
thế cho tương lai hay cứ phải giải quyết những vấn đề trước mắt rồi đến đâu
hay đó.
Thành thật mà nói, nếu so với các quốc gia lân cận trong khu vực, chưa nói
đến các quốc gia có nền kinh tế cường thịnh và xã hội phát triển vượt bậc,
thì về mặt phát huy vốn xã hội ở các thang bậc vi mô, trung mô, doanh
nghiệp Việt Nam gần như chưa có gì, và vốn xã hội một khi chưa được khơi
lên, được quan tâm đúng mức, cũng gần như không giúp được gì cho doanh
nghiệp Việt Nam trong việc củng cố vị thế kinh doanh như mong muốn. Đây
chắc chắn sẽ là một bất lợi khi kinh tế và doanh nghiệp Việt Nam vượt qua
được những thách thức của năm 2012, trong bão khủng hoảng chung của
toàn cầu.
Năm 2012, dù không bi quan, kinh tế thế giới theo tôi dự đoán vẫn còn rất
xấu. Kinh tế Việt Nam khó thoát khỏi trường điện từ ảnh hưởng, chưa kể
chúng ta cũng đang trong giai đoạn tái cấu trúc và xáo trộn, nhiều thứ sẽ
phải làm lại từ đầu. Một môi trường kinh doanh và không khí, điều kiện nói
