147
cho xuất cảng lúa, giới kỹ nghệ Hương Cảng hưởng lợi
cũng không sao, tăng thuế là vô lý. Nếu lúa không bán
ra được nhiều, giới điền chủ sẽ không thích khẩn đất
để làm thêm ruộng, như vậy hại đến việc khẩn hoang
đang phát triển với nhịp độ thêm 10.000 héc-ta ruộng
mỗi năm. Giới thương gia và chủ nhà máy xay ở Sài
Gòn - Chợ Lớn lại thua cuộc. Thuế xuất cảng lúa không
tăng, muốn có thêm lợi tức, họ phải tìm cách tăng phẩm
chất, tuyển chọn gạo tốt, cải tiến cách xay xát. Giới cầm
quyền vui mừng thấy đất ruộng Nam Kỳ năm 1880 là
522.000 hec-ta, đến năm 1900 diện tích ấy là 1.175.000
héc-ta, và trong 20 năm ấy, con số xuất cảng từ 500.000
tấn lên đến mức 750.000 tấn.
Sự gia tăng nhanh chóng về diện tích ruộng đáng
được xem xét và giải thích.
