SƠNNAM
ĐẤT
GIA ĐỊNH
XƯA
Thuốc lá trồng từng “giếng”, mỗi giếng tưới 1.000 cây,
trong thực tế là 1.100 cây, sở phí nặng nhất là phân bón,
phân bánh dầu do người Hoa nhập thêm từ Singapore,
bán chịu trước cho người làm vườn. Thuốc không đủ
dùng, Nam Kỳ nhập thêm non 2 triệu kí-lô vào khoảng
năm 1921, Tây Ninh nổi danh với thuốc rê, bán khắp
Lục Tỉnh.
Nhà máy ép dầu dừa của Trương Văn Bền thành lập
năm 1918 tại Chợ Lớn, đủ khả năng chế biến 1.500 tấn
cùi dừa mỗi tháng. Năm 1913 tại vườn An Hóa (Mỹ
Tho), Nguyễn Thành Liêm lập một nhà máy ép dừa,
nhỏ hơn. Nhà máy đường Hiệp Hòa lập năm 1921, lúc
đầu có thể ép 300 tấn mía trong 24 giờ, chủ là người
Pháp, sau trở thành công ty lớn.
Đất đai miền Đông thích hợp với cây công nghiệp.
Thực dân nghiên cứu cây giống ở Thảo Cầm Viên Sài
Gòn rồi lập trung tâm Ông Yệm (Thủ Dầu Một) năm
1897, để chú trọng vào cây cao su và cây cà phê.
Giá trị công nghiệp của nhựa cao su càng nâng
cao, với triển vọng lớn từ năm 1939. Kỹ sư Gút-dia
(Goodyear) chế biến lại: nhựa không còn co dãn, khi
gặp hơi nóng, hơi lạnh. Năm 1877, cao su (giống Brasil)
trồng thử Thảo Cầm Viên. Năm 1897, cao su giống
Brasil ương tại Sri-lănca đem về trung tâm canh nông
Ông Yệm và Suối Dầu (Nha Trang). Bấy giờ vài người
Pháp còn thử trồng cây đa, cây gừa mà lấy nhựa với
hy vọng tìm cây bản địa. Người đi đầu vẫn là Belland
mua từ Sri-lănca 1.000 hột cao su (giống Brasil), mọc
