135
THONAC – ĐẤT LẠ THÀNH QUEN VÀ MỘT BÍ ẨN VỀ VUA HÀM NGHI
nhân của công chúa cho tôi biết, bà thường gởi những thùng, gói,
lương thực tiếp tế cho nhiều người vẫn còn ở thành phố, và đón
rước một số người về nhà quê ẩn náu. Pierre xác định thêm, thời
ấy dân ở Paris thiếu ăn đến độ phải đạp xe đạp, đi năm sáu chục
cây số, về vùng quê Picardie để mua mấy kí khoai lang hay mua
một con gà, hoặc một miếng thịt heo ngâm muối.
Ngoài ra, bà còn là một đại lý bán các hợp đồng bảo hiểm cho
công ty bảo hiểm Groupama, tiếp khách tại lâu đài. Mỗi khi bà
ra phố, đi chợ ở làng Montignac, mọi người trầm trồ về nét đẹp
rất thanh lịch, vẻ người cao, thon thả của bà, một phụ nữ khác
thường, hiếm có.
Thế là tôi lên đường đi tìm bản sao bằng cấp của bà, và khi cầm
trong tay những bản sao này, tôi không khỏi khâm phục, tự hào
về công chúa Nhữ Mây.
Trong thời gian theo học tại Paris, bà tạm trú trong gia đình
thân nhân bên ngoại, ông Laloë, ở thành phố Versailles, gần lâu
đài Versailles cực kỳ tráng lệ. Địa chỉ chính thức của công chúa,
ghi nhận tại trường đại học, vẫn là biệt thự Gia Long ở thành phố
El Biar, Alger.
Bà ghi trong mục chủ gia đình (Chef actuel de la famille) duy
nhất tước hiệu “Le Prince d‘Annam” (Hoàng tử Annam), không
ghi tên gọi. Cách dùng chữ “Le Prince d‘Annam”, không ghi tên
gọi, theo thông lệ trong tiếng Pháp, cho biết vua Hàm Nghi nhấn
mạnh vấn đề là chỉ có một mình nhà vua mang tước hiệu này.
Đại úy Charles Gosselin đã viết trong cuốn sách
Le Laos et le
Protectorat Français từ năm 1900 rằng, danh thiếp của vua Hàm
Nghi chỉ ghi vẻn vẹn có mỗi một hàng chữ
“Le Prince d‘Annam”.
