133
THONAC – ĐẤT LẠ THÀNH QUEN VÀ MỘT BÍ ẨN VỀ VUA HÀM NGHI
hoa bằng đá cổ (tôi học được cách đoán tuổi của cây cỏ hoa), tôi
không khỏi bùi ngùi mường tượng bóng dáng một người phụ nữ
chăm chỉ, năng động, yêu thiên nhiên, làm vườn, cắt cỏ, săn sóc
hoa màu. Trong căn nhà này có lẽ bà tìm thấy một sự ấm cúng,
thoải mái.
Lâu đài Losse rất to lớn, các gian đại sảnh dùng làm phòng
ăn, phòng bếp, phòng tiếp khách, phòng ngủ đều rất rộng, trần
rất cao. Tường bên trong lâu đài bằng đá, được phủ một lớp vải
dày hay treo những tấm thảm tranh dệt, vừa để trang trí, vừa để
giữ nhiệt.
Trần bằng đá phết vôi, nền nhà cũng bằng đá. Mỗi phòng đều
có một lò sưởi rất to, để đốt những thanh củi, những khúc cây to,
vì mùa hè thì mát, nhưng mùa đông thì rất lạnh, sưởi ấm mùa
đông là cả một vấn đề. Ở nhà quê, mọi người đều có thói quen
đặt một viên gạch đất nung đỏ vào lò sưởi cho nóng, quấn giấy
báo, đặt vào giữa giường, phủ chăn lên, để làm ấm giường trước
khi đi ngủ. Người giàu có hơn, thì dùng một loại chảo bằng đồng
thau, có nắp đậy kín, cán dài, đựng một ít than tàn, đặt vào trong
giường. Một mình trong một lâu đài mênh mông như thế thì lạnh
lẽo thật.
Trong một lá thư của ông Francis Laloë, cha vợ của vua Hàm
Nghi, viết cho một người cháu gái vào ngày 3 tháng 1 năm 1942,
ông Laloë than rằng ông đã phải đi thuê một căn nhà nhỏ thuộc
vùng ngoại ô của làng Montignac (La Chènevrière) để ở, vì “các đại
sảnh của lâu đài Losse rộng 7 thước chiều ngang, 7 thước chiều
dọc, trần cao 5 thước, không thể ở được trong mùa đông”. Ông
Francis Laloë sinh năm 1852, qua đời vào năm 1947, thọ 95 tuổi.
