170
D Ấ U X Ư A
Tất cả vua nhà Nguyễn đều xuất thân từ dòng Gia Long, Minh
Mạng, Thiệu Trị. Trong suốt một thời gian 143 năm, mười ba vua
nhà Nguyễn đã vạch con đường định mạng cho cả dân tộc Việt Nam.
Một điều dễ hiểu là các vua, chúa đều cần người nối nghiệp
nam phái và họ có tất cả mọi quyền lực. Họ có rất nhiều vợ, rất
nhiều con. Có thể tôi còn nhầm lẫn trong các con số, nhưng thí dụ
như Gia Long có 31 người con (13 trai, 18 gái), Minh Mạng có 142
người con (78 trai và 64 gái), Thiệu Trị có 64 người con (29 trai và
35 gái).
Sự lựa chọn người lên ngôi nối nghiệp thường bị ảnh hưởng
bởi áp lực xâu xé của các bà vợ vua cũng như của các quan đại
thần. Vợ vua, có tước vị hay không có tước vị, thường là con gái
các quan đại thần của triều đình, trong mục đích tạo ra mối liên
hệ gia đình giữa vua và quan, vừa để bảo đảm ngai vàng cho vua,
nhưng cũng đồng nghĩa với một sự lệ thuộc vào khả năng và uy
quyền của các quan.
Tự Đức, không có con nối dõi, nhận ba người cháu làm con
nuôi: Dục Đức, Chánh Mông và Dưỡng Thiện.
Dục Đức, ông cố nội của Georges Vĩnh San, là cháu nội của vua
Thiệu Trị, con của Hồng Y, một người con của Thiệu Trị và anh em
của vua Tự Đức.
Lấy lý do là Dưỡng Thiện, người con nuôi mà Tự Đức rất yêu
quí còn nhỏ tuổi, Tự Đức chỉ định Dục Đức nối ngôi, nhưng đồng
thời trách Dục Đức là người “thiếu đạo đức“, và đặt ba quan đại
thần là Trần Tiễn Thành, Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết
làm phụ chánh cho vua.
