khi không bị giám sát, kiềm chế kích động, kháng cự lại sự cám dỗ,
kiên trì và giữ vững quyết tâm thực hiện mục tiêu. Nó được biểu
hiện ở các khía cạnh như kiến thức, tình cảm, hành vi. Khả năng tự
kiềm chế tốt là tố chất cần có của một nhân tài thế kỷ XXI.
Các nhà nghiên cứu tâm lý Mỹ đã tiến hành nghiên cứu khả năng
kiềm chế các nhu cầu của trẻ từ ba đến bốn tuổi trong ba mươi năm. Kết
quả cho thấy, những người hồi nhỏ biết chờ đợi, khi trưởng thành đều
khá thành công, còn những người không kiềm chế được bản thân thì sự
nghiệp không có gì nổi bật. Trên thực tế, những trẻ ở độ tuổi mẫu giáo
có khả năng tự khống chế tốt; khi lên tiểu học sẽ có thành tích học tập
tốt. Nhiều thầy cô giáo còn phản ánh rằng, có nhiều học trò kỳ thực rất
thông minh, nhưng do khả năng tự kiềm chế kém, trong giờ học thường
làm việc riêng, giả vờ nghe giảng nhưng tâm trí lại để bên ngoài, dẫn
đến hậu quả chúng vừa nghe đã hiểu, nhưng đặt sách xuống là quên
ngay, làm bài đâu sai đó.
Có nhà khoa học từng làm cuộc khảo sát tại một trường mẫu giáo như sau:
Cô giáo mua cho mỗi đứa trẻ một miếng bánh kem, để lên đĩa, bên cạnh đặt
một cái thìa. Sau khi mười tám đứa trẻ trong lớp đã ổn định chỗ ngồi, cô giáo
nói: “Hôm nay cô mời cả lớp ăn bánh kem”. Lập tức, nhiều em tỏ ra vô cùng
phấn khích, có em nói: “Con thích nhất là bánh kem”, “Tuyệt quá!”. Lúc này,
cô lại nói: “Nhưng cô có một yêu cầu, cô phải ra ngoài năm phút, trước khi
cô quay lại, các con không được ăn bánh, bao giờ cô về mới được ăn. Ai
chưa ăn thì cô sẽ thưởng thêm một chiếc…”. Nói rồi cô giơ hai tay lên: “…
kẹo mút, đồng thời vẫn được ăn bánh kem. Ai ăn bánh trước thì không được
thêm kẹo. Các con hiểu chưa?”. Cả lớp đều tỏ ý đã hiểu.
Sau đó cô đi ra, lúc này ở phòng bên cạnh đã đặt máy quay, qua một lỗ nhỏ
có thể nhìn được mọi việc trong lớp. Cô đi được nửa phút thì một em béo gần
máy quay nhất cầm thìa lên ăn bánh. Một hai phút sau, bốn năm em lấy ngón
tay quệt lớp kem trên bánh nếm thử, có em cầm đĩa bánh lên hít hà. Ba bốn
phút sau, một số em không thể kìm lòng trước tiếng nhai ngon lành của các
bạn, liền bắt đầu ăn. Năm phút sau, cô quay lại thì có một nửa lớp đã ăn
bánh rồi. Cô giáo nói: “Để cô xem có ai chưa ăn bánh nào? Ồ, Mai, con chưa
ăn, cô thưởng cho con một cái kẹo. Lâm, con ăn bánh rồi đúng không?”,
Lâm cúi đầu phủ nhận: “Con không ăn, chỉ liếm một chút thôi”. Cô hỏi: “Một
chút thật không? Hoa trên bánh mất cả rồi, không cho con kẹo được”. Lâm
hối hận, nói: “Cô ơi, lần sau con không ăn bánh nữa”. Cô hỏi: “Tại sao?”.
