“Đôi lúc, khi nhìn con bé, tôi nhận thấy một cô công chúa bé nhỏ hư hỏng - đứa trẻ mà
tôi vẫn luôn thề là mình chưa từng nuôi dạy. Làm cách nào chúng tôi có thể khiến Molly
không muốn quá nhiều thứ mà đôi khi con bé không cần đến?” Paul hỏi.
“Có lẽ anh chị không thể đâu,” tôi đáp lời. “Nhưng có lẽ anh chị không cần phải làm
vậy.” Theo các bậc hiền nhân, không phải mọi mong muốn đều xấu. Quan trọng là ta xử lý
mong muốn ấy ra sao.
Các rabbi thời Talmud đã cẩn thận nghiên cứu động lực thôi thúc mong muốn. Họ kết
luận rằng mỗi người khi sinh ra đều được phú cho yetzer tov (xu hướng tốt đẹp) và yetzer
hara (xu hướng tội lỗi.) Yetzer hara, một khuynh hướng tiêu nhưng cũng có một giá trị
nào đó. Talmud nói rằng sự thôi thúc đối với cái xấu là tov meod (rất tốt) bởi vì nó được
thiết lập từ những đặc tính ngay thẳng nhất của chúng ta. Sự hiếu kỳ, tham vọng và khao
khát mạnh mẽ đều bắt nguồn từ yetzer hara. Thiếu nó, sẽ không có hôn nhân, không có
con cái, không có tổ ấm, không có hoạt động kinh doanh.
Để nêu bật điểm này, tôi thường kể cho các cha mẹ nghe một câu chuyện trong Talmud.
Những người thuộc Đại Giáo xứ muốn từ bỏ yetzer hara vĩnh viễn. Nhưng yetzer hara
cảnh báo họ không nên xóa bỏ nó: “Nếu ngươi giết ta, thế giới sẽ kết thúc!” Không biết chắc
yetzer nói thật hay không, người ta bắt lấy nó và khóa chặt suốt ba ngày liền. Than ôi, họ
phát hiện ra rằng nó vẫn là bộ áo giáp quá vĩ đại đối với xu hướng tội lỗi. Trong lúc giam
cầm yetzer, họ không hề tìm thấy mảnh đất mới dành cho quả trứng mới. Vì vậy họ thả tự
do cho yetzer và việc này đã trao lại cho thế giới niềm đam mê và kết quả tốt đẹp, khiến
mỗi chúng ta đều có trách nhiệm kiểm soát và tập trung vào yetzer hara của mình.
Yetzer hara nên được canh chừng cẩn mật và không nên bị loại trừ, bởi nó cần thiết cho
sự tồn tại của con người. Đó là nhiên liệu, là lửa sống, là nghị lực của chúng ta. Chúng ta
sống trọn vẹn bằng cách cân bằng hai nguồn sức mạnh: niềm đam mê cháy bỏng và khả
năng kiềm chế. Các rabbi tin chắc chắn rằng chúng ta nên tôn thờ Thiên Chúa bằng cả
yetzer tov và yetzer hara.
Nhưng nếu khao khát là xấu xa hoặc “không thể diệt” làm sao chúng ta có thể kiềm chế
lòng tham? Triết lý Do Thái về hành động hơn tín điều cho chúng ta một giải pháp. Làm
điều đúng đắn quan trọng hơn là cảm thấy những cảm nhận đúng đắn, vì vậy mong muốn
những thứ không cần thiết là hoàn toàn có thể chấp nhận được, nhưng chúng ta phải có kỷ
luật và hướng hành động tránh xa những mong muốn đó. Về điểm này, lời dạy của Talmud
và triết lý nuôi dạy con hiện đại có chung một nguyên lý. Liệu pháp tâm lý về hành vi được
thiết lập dựa trên niềm tin rằng thay đổi hành vi có thể giúp thay đổi cảm nhận. Talmud
dạy rằng, nếu cha mẹ đề ra giới hạn đối với việc than vãn và xin xỏ của con, đồng thời yêu
cầu con có những hành vi tốt, trẻ sẽ dần dần bớt tham lam hơn và tỏ lòng biết ơn hơn –
cảm nhận đến sau hành động.
Vậy Emma và đồ chơi Pound Puppy Playhouse, Molly và Beanie Babies thích hợp với
điểm nào của triết lý này? Có lẽ tôi, Nancy và Paul đã may mắn hơn khi xử lý niềm khao
khát vật chất của con nếu chúng tôi có thể tự nhủ: “Hãy nhìn đứa trẻ mạnh mẽ, sôi nổi, sinh
