như, “Ồ, trước đây tôi đã từng bị như vậy. Bạn ấy đừng hòng lường gạt tôi một
lần nào nữa”.
Họ thường khoe khoang những thứ như, “Đại lý môi giới của tôi ở hãng
MerillLynch hay DeanWitter...” Dùng những tên nổi danh như thế chẳng qua
họ chỉ muốn che giấu nỗi bất ổn sâu kín trong lòng họ.
Nhưng mà kỳ lạ thay, những người “đa nghi” như thế lại là những người hay
hùa theo đám đông như những con cừu ngoan ngoãn. Ở sở làm họ tranh thủ
đọc những trang tài chánh hay tạp chí Wall Street. Rồi sau đó họ kể lại những
gì họ đọc được cho người khác trong giờ giải lao. Ngôn ngữ của họ toàn những
tiếng lóng, những thuật ngữ của giới đầu tư. Họ bàn về những mối đầu tư lớn
nhưng không bao giờ tham gia. Họ tìm kiếm những cổ phiếu được đăng trên
trang nhất, và nếu như bài bình luận tốt, họ sẽ đi mua những cổ phiếu đó.
Nhưng điều đó thường là quá trễ. Những nhà đầu tư khôn ngoan thực sự đã
mua chúng từ lâu trước khi giới nhà báo đưa tin về chúng. Những người “đa
nghi” lại không hề biết điều đó.
Khi gặp tin xấu, họ phê phán và nói những câu như, “Tôi biết mà”. Họ nghĩ
họ là người chơi, nhưng thực sự họ chỉ là những kẻ bình luận đứng ngoài lề. Họ
rất muốn tham gia trò chơi, nhưng tận sâu trong lòng họ lại bị ám ảnh nỗi sợ
bị thua, bị mất tiền. Sự bảo đảm lấn lướt cả sự thú vị và khích động của trò
chơi đó.
Các nhà phân tâm học cho biết sự đa nghi là tổng hợp giữa nổi sợ và sự ngu
dốt, từ đó dẫn đến sự kiêu căng. Những người như thế thường nhảy vào thị
trường khá trễ khi có sự biến động lớn, chờ đợi đám đông hay có chứng cứ rõ
ràng là quyết định đầu tư của họ là đúng. Vì họ chợ đợi những dấu hiệu thông
tin đó, họ nhảy vào thị trường trễ, mua ở giá cao và bán với giá thấp khi thị
trường suy sụp. Họ gán từ “bị lừa đảo” cho việc mua cao bán thấp đó. Những
điều mà họ sợ xảy ra cứ xảy ra với họ hết lần này đến lần khác.
Họ mua cao và bán thấp. Tại sao vậy? Bởi vì họ quá “ma lanh” cho nên họ
trở nên quá cẩn thận. Họ khôn ngoan đó, nhưng họ lại sợ rủi ro và bị sai lầm,
cho nên họ cố học hỏi nhiều hơn để khôn ngoan hơn. Nhưng một khi họ càng
biết nhiều, họ chỉ càng thấy nhiều rủi ro hơn, và lại khiến họ miệt mài tìm
hiểu nhiều hơn. Sự cẩn thận đến mức đa nghi thái quá của họ đã khiến họ cứ
lần lữa mãi và làm cho họ chậm hơn so với mọi người. Họ nhảy vào thị trường
khi lòng tham thắng thế nỗi sợ trong lòng họ.
Tuy nhiên, khía cạnh xấu nhất của loại người này là họ tiêm nhiễm những
người xung quanh với nỗi sợ khủng khiếp của họ được che giấu bằng sự trí
thức. Khi đề cập đến đầu tư, họ có thể bảo cho bạn biết tại sao mọi chuyện
không suôn sẻ, nhưng họ lại không thể bảo bạn làm sao cho mọi chuyện trơn
tru. Những người này thường có mặt ở khắp mọi nơi, từ trong các học viện,
chính phủ cho đến tôn giáo, hệ thống thông tin đại chúng. Họ ưa nghe những
chuyện khủng hoảng tài chánh hay những vụ bê bối để họ có thể “truyền bá”
