bánh, bể.”. Sau đó, đến lượt bé bổ sung từ vào danh sách đó và
thay phiên nhau đến khi nào cạn vốn từ. Một trò khác là dùng các
từ ghép, sau đó bỏ đi phần đầu và hỏi trẻ xem từ còn lại là gì.
Chẳng hạn, từ “bức tranh” nếu bỏ đi chữ “bức” thì còn lại gì? Bạn
cũng có thể đọc cho trẻ nghe những bài thơ có vần. Chơi đùa là
hình thức cốt lõi để trẻ học hỏi. Bạn có thể giúp bé trở thành
“nghệ sĩ ngôn ngữ” thay vì chỉ là người sử dụng ngôn ngữ đơn
thuần.
Đọc và mở rộng
Đọc sách cho trẻ nghe chính là hoạt động quan trọng nhất giúp
trẻ đọc hiểu tốt sau này. Song, có một số sách lại hiệu quả hơn
trong việc cung cấp vốn từ vựng và phát triển khả năng đọc hiểu
của trẻ. Chỉ đọc cho trẻ nghe không thôi vẫn chưa đủ. Vì vậy, bạn
hãy đề nghị trẻ nghĩ ra kết thúc khác của câu chuyện thay cho
những gì được viết trong sách, liên tưởng giữa nội dung trong
sách và trải nghiệm của chính trẻ, nói về những âm thanh, chữ
cái có trong sách sẽ giúp gia tăng hiệu quả hơn là chỉ đơn thuần
đọc cho trẻ nghe. Hình thức này được gọi là “đọc và mở rộng”.
Hình thức này gồm ba giai đoạn:
Thứ nhất, bạn khuyến khích trẻ đóng vai trò tích cực trong suốt
thời gian đọc truyện. Chủ động học hỏi sẽ tốt hơn là ngồi im lắng
nghe câu chuyện. Khi trẻ còn nhỏ, hãy bảo trẻ chỉ ra một số hình
ảnh hay gọi tên một số đồ vật. Khi trẻ biết nói đôi chút, bạn hãy
bảo trẻ dự đoán xem điều gì sẽ xảy ra trong câu chuyện và diễn
đạt cảm xúc của các nhân vật trong đó. Bạn cũng có thể bảo trẻ
nói về những điều có thể xảy ra nếu câu chuyện diễn tiến khác đi
(hay còn gọi là trò “nghĩ ra kết thúc khác” cho câu chuyện). Tất cả
những hoạt động này sẽ cho trẻ cơ hội suy nghĩ, trò chuyện và
chủ động khi nghe đọc truyện.
Thứ hai, hãy chia sẻ cho trẻ biết cảm nghĩ của bạn. Ví dụ, khi trẻ
nói: “Đó khủng long”; bạn khen : “Con giỏi lắm! Đây đúng là một
con khủng long!”. Khi thấy bạn động viên như vậy, có thể trẻ sẽ
lặp lại nhưng đầy đủ hơn: “Đó là khủng long”.
Mở rộng những gì trẻ nói có hai cái lợi. Thứ nhất, nó giúp trẻ hiểu
rằng: bố/mẹ đã nghe những gì mình nói và đánh giá cao sự đóng
113
