phố nhỏ, tùy vào văn hóa địa phương, câu trả lời đúng có khi lại
là: “Đánh trả lại.” Dường như bài trắc nghiệm IQ vẫn chưa thể
hoàn toàn loại bỏ những điểm khác biệt về văn hóa như thế này.
TRẺ SƠ SÌNH, TRẺ MỚI BIẾT ĐÌ CŨNG CÓ CHỈ SỐ IQ
Trắc nghiệm IQ từng được áp dụng trên trẻ sơ sinh vì những lý do
đặc biệt. Ví dụ trường hợp bé Sally - một ca sinh khó. Liệu bé có bị
tổn thương gì không khi não bé không có đủ ôxy trong quá trình
sinh? Làm sao biết được điều đó? Chúng ta sẽ yên tâm nếu Sally
hành động giống những trẻ khác cùng tuổi khi được tiến hành bài
kiểm tra mức độ phát triển. Những bài kiểm tra trí thông minh
như thế có tác dụng kiểm tra, xác định xem liệu trẻ có phát triển
bình thường hay không. Nếu Sally bị tổn thương trong quá trình
sinh ra thì sẽ sớm được phát hiện và điều trị. Nhưng với một đứa
bé còn quá nhỏ như thế thì bài kiểm tra sẽ tiến hành thế nào?
Người ta có thể tiến hành Phương Pháp Đo Mức Độ Phát Triển
Bayley Dành Cho Trẻ Sơ Sinh (được đặt theo tên tác giả Nancy
Bayley). Phương pháp này được thiết kế dành riêng cho trẻ từ 1
tháng đến 3 tuổi rưỡi, song phần lớn được áp dụng cho trẻ trong
độ tuổi 1-2. Phương pháp này bao gồm một số tiêu chí kiểm tra,
như đánh giá mức độ nhanh của trẻ khi nghe một âm thanh mới,
chộp lấy một vật nào đó, xây một tòa nhà bằng các hình khối, gọi
tên hình vẽ…
Kết quả này được gọi là chỉ số phát triển DQ (viết tắt của từ
Development Quotient). Chẳng có gì là ngạc nhiên khi sau này,
chỉ số IQ của Sally khác hẳn với chỉ số DQ, bởi cách đo lường của
Bayley khác với trắc nghiệm IQ. Chỉ số DQ của Sally không thể dự
đoán được sau này em có trở thành sinh viên ưu tú phát biểu
trong ngày tốt nghiệp ở Đại học danh tiếng Harvard hay không
mà thay vào đó, chỉ số này chỉ nhằm xác định xem, liệu em có cần
sự giúp đỡ đặc biệt để phát triển hay không.
Còn một hình thức kiểm tra khác dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
có liên quan khá mật thiết đến chỉ số IQ sau này của trẻ. Trong bài
trắc nghiệm này, người ta chỉ chú trọng đến mức độ nhanh của
trẻ khi xử lý hoặc ghi nhớ thông tin. Xử lý nhanh hơn đồng nghĩa
với chỉ số IQ cao hơn. Tại sao vậy? Vì suy nghĩ nhanh đòi hỏi một
122
