người khác nhau giống như người lớn và cũng thích người này
nhiều hơn người kia.
Các nghiên cứu sâu hơn cũng cho thấy tính chất của những mối
gắn bó đầu đời có tác động sâu sắc đến khả năng thích ứng cảm
xúc và học hành của trẻ sau này. Giáo sư Alan Sroufe ở Trường đại
học Wisconsin cùng các cộng sự đã làm một số thí nghiệm cho
thấy những trẻ nào có các mối quan hệ tình cảm tốt đẹp khi còn
nhỏ thì sẽ dễ thích ứng hơn trong nhiều lĩnh vực sau này. Ví dụ,
họ phát hiện rằng những trẻ 2 tuổi từng có các quan hệ tình cảm
vững chắc hơn khi còn bé thường làm việc chăm chỉ hơn, kiên trì
hơn khi gặp khó khăn mới. Khi lên 4 tuổi, những trẻ này sẽ tỏ ra
biết đồng cảm hơn, có lòng tự trọng cao hơn các trẻ có vấn đề
trong các quan hệ tình cảm thuở bé. Nhưng thật ra mối quan hệ
giữa sự vững chắc của tình cảm gắn bó thuở nhỏ và khả năng
thích ứng, điều chỉnh sau này chỉ thật sự tiếp tục phát triển khi
trẻ vẫn được yêu thương, chăm sóc, hỗ trợ.
Nói cách khác, có được mối dây gắn bó tình cảm tốt đẹp thời bé
chỉ là khởi đầu thuận lợi chứ không thể diễn ra xuyên suốt cuộc
đời. Để bản thân phát triển tốt đẹp, bạn vẫn cần tiếp tục được đối
xử tử tế, được quan tâm, chăm sóc. Nhưng thực tế thì cuộc sống
vốn đầy biến cố: bố mẹ ly hôn, thất nghiệp, người thân qua đời,
mẹ làm việc đến kiệt sức. Tất cả những chuyện không vui ấy sẽ
ảnh hưởng đến quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Đời sống tình cảm
của bạn sẽ ổn định hơn nếu bạn được sinh ra trong một gia đình ít
mâu thuẫn và ngược lại, khi cuộc sống của bạn có quá nhiều biến
cố không vui thì đời sống tình cảm của bạn cũng dễ “chông
chênh”.
Điều an ủi là những trẻ có các mối quan hệ tình cảm thiếu bền
vững sẽ không đến nỗi phải chịu cảnh bất hạnh sau này. Dù các
mối quan hệ tình cảm gắn bó của trẻ liên tục thay đổi trong
những năm tháng đầu đời và việc thiếu thốn những tình cảm gắn
bó có thể khiến trẻ sau này gặp nhiều khó khăn, thì trẻ vẫn có thể
phát triển tình cảm tốt đẹp với những người khác nếu họ sẵn
sàng “cộng hưởng” cùng trẻ.
Những bà mẹ đầu tắt mặt tối và nhà trẻ
177
