gương cho trẻ thấy rằng ta đã tham gia vào mối giao tiếp như thế
nào.
Trẻ cần tình thương hay bầu sữa của mẹ?
Trẻ con thích tương tác với người chăm sóc, nuôi dưỡng mình và
sẽ nhanh chóng phát triển tình cảm với người ấy.
Tạo hóa giúp trẻ phát triển một thứ tình cảm mạnh mẽ, chặt chẽ
mà chúng ta vẫn có với những người đặc biệt quan trọng trong
đời. Các nhà tâm lý học gọi đây là “sự gắn bó”. Khi được 6 tháng
tuổi, trẻ bắt đầu cảm thấy gắn bó với những người quen thuộc
xung quanh, gồm mẹ và cả những ai chăm sóc, yêu thương trẻ.
Sigmund Freud là một trong những người đầu tiên phát biểu rằng
sợi dây tình cảm giữa trẻ sơ sinh với mẹ chính là nền tảng cho
mọi quan hệ sau này. Nhưng ông cho rằng trẻ gần gũi với mẹ hơn
cả vì mẹ là người thỏa mãn “nhu cầu ăn” của trẻ. Giả thuyết hành
vi của B. F. Skinner cũng thừa nhận rằng: cho ăn chính là điểm cốt
lõi của mọi quan hệ tình cảm, chỉ khác là Skinner tin rằng một
đứa bé sẽ còn biết “kết nối” cảm giác đỡ đói với hình ảnh người mẹ
vì chính người mẹ đã cho trẻ ăn, giúp trẻ bớt cồn cào vì đói.
Vào những năm 1940, các nhà tâm lý học phát hiện rằng điều tối
quan trọng hình thành nên tình cảm ở trẻ không hẳn là vì được
mẹ cho ăn mà chính là do sự hiện diện thường xuyên của những
người chăm sóc, nuôi dưỡng. Thắc mắc liệu trẻ cần tình thương
của mẹ hay thức ăn của mẹ đã được giải đáp qua thí nghiệm ở khỉ
được thực hiện vào những năm 1950 bởi giáo sư trẻ tuổi Harry
Harlow của Đại học Wisconsin.
Giáo sư Harlow tiến hành một thí nghiệm so sánh các giả thuyết
của Freud và Skinner về vai trò của “thức ăn” so với sự quan tâm,
nuôi dưỡng và yêu thương của mẹ đối với trẻ. Ông và các cộng sự
đã nuôi những con khỉ với hai “người mẹ” khác nhau.
Bạn hãy hình dung trước mặt khỉ con là hai mô hình giống nhau.
Chúng được đặt nghiêng một góc 45 độ để bé khỉ có thể trèo lên,
ôm ấp, chơi đùa và qua đó, các nhà khoa học xác định được bé gần
gũi với “bà mẹ” nào hơn. Sự khác biệt ở đây là ở chỗ “bà mẹ” đầu
vẫn được giữ nguyên dạng một mô hình vô cảm với một bình sữa
175
