Huân, quản thủ thư viện Bảo Đại vừa bị xử tử sáng sớm nay tại Hiền Sĩ,
một làng ở về phía Bắc kinh thành Huế hơn mười cây số.
Uỷ ban Nhân dân đã họp phiên toà Cách mạng tại địa điểm này, kể tội và
tuyên án tử hình ba tên Việt gian tay sai phát xít Nhật và thực dân Pháp rồi
đem hành quyết ngay tại trận trước sự chứng kiến của dân chúng, trong
tiếng hoan hô "xử tử Việt gian".
Không đầy một tuần lễ, sau ngày khởi nghĩa, vụ xử bắn cấp tốc hai vị quan
lại cao cấp cùng một thanh niên thân Nhật, được cán bộ tuyên truyền giải
thích như là bước đầu loại trừ những phần tử chống Cách mạng, và Huế có
thể theo gương đẫm máu của Quảng Ngãi.
Một đơn vị du kích Ba Tơ, chiếm kỷ lục chém giết Việt gian, được đưa từ
Quảng Ngãi ra đến Huế vào ngày hôm ấy, vận toàn đồ đen, võ trang súng
trường và mã tấu, đi biểu diễn từ bờ sông Hương vào trong hoàng thành,
tăng cường thêm áp lực của Việt Minh, trước thái độ chần chừ của vua
chưa chịu thoái vị.
Hành động táo bạo và tuyên truyền mạnh mẽ của Việt Minh có hiệu quả
mau lẹ, áp đảo tinh thần giới thân cận hoàng đế và ngay trong ngày hôm
sau, 24 giờ sau khi xác hai vị đại thần bị xô vùi xuống hố đất hoang, ngoại
kinh thành, Bảo Đại ký tên vào quyết định gởi bằng điện văn ra Hà Nội, đề
nghị Việt Minh phái ngay đại diện vào Huế để chứng kiến và dự lễ thoái vị
của hoàng đế nhà Nguyễn, trao ấn kiếm lại cho chính quyền mới.
Thế rồi, vào lúc bốn giờ chiều ngày 25 tháng tám 1945, một nghi lễ đơn
giản cử hành tại Kiến Trung, chấm dứt một triều đại, đồng thời cáo chung
chế độ quân chủ ngàn năm trị vì ở Việt Nam.
