[63]
Joan Tiên khu - theo truyền thuyết trong Kinh thánh là người tiền bối và là người loan
truyền về Chúa Jesus Christ; Irodiat, để trả thù Joan Tiên khu đã vạch trần cuộc sống trụy lạc của bà
ta, đòi phải xử chém ông rồi lấy đầu đặt lên đĩa dâng cho mình.
[64]
Alexis hoặc mái nhà tranh trong rừng - cuốn tiểu thuyết luân lý tình cảm của nhà văn Pháp
Ducray Dumenil (1761 - 1819). Bản dịch tiếng Nga của tuốn tiểu thuyết này được in trong những
năm 1794, 1800, 1804.
[65]
Cincinnatus Lucius Quinetius (thế kỉ VI-V trước Công nguyên): nhà quý tộc, lãnh sự La
Mã. Sống một cuộc sống thanh bạch, tự trồng trọt canh tác, nổi tiếng là một công dân kiểu mẫu.
[66]
Jean Jacques Rousseau (1712 - 1778): nhà khai sáng, nhà dân chủ và nhân đạo Pháp, kẻ thù
của giới quý tộc. Trong cuốn sách Bàn luận về nguồn gốc và cơ sở của sự không bình đẳng giữa con
người (1755) của mình, ông đã đối lập xã hội hiện đại với “cuộc sống hạnh phúc của con người” ở
trạng thái “tự nhiên”, thoát ra ngoài những ảnh hưởng tai hại của sự xa hoa và dư thừa quá mức, mà
theo ý ông là bản chất của nền văn minh hiện đại. Rousseau cho rằng một trong những điều kiện để
giáo dục và để cho cuộc sống con người có hạnh phúc là lao động chân tay.
[67]
Tức là vở opera Robert - con quỷ (1831) của nhà soạn nhạc Italia Giacomo Meyerbeer
(1791 - 1864).
[68]
Cây donnik - một loại cây họ đậu, khi được một - hai năm tuổi sử dụng như một vị thuốc
nam.
[69]
Cây donnik - một loại cây họ đậu, khi được một - hai năm tuổi sử dụng như một vị thuốc
nam.
[70]
Xung phong, xung phong! Vì danh dự của người Nga! - ở đây nhắc lại hầu như nguyên văn
lời của nhà văn bình dân N. V. Uxpenxki nói về thơ của A. Puskin trong lần gặp gỡ với I. Turgenev ở
Paris năm 1861. Nhân dịp này Turgenev đã viết thư cho P. V. Annienkov như sau: “Vừa rồi có ông
Nikolai Uxpenxki yếm thế ghé thăm và dùng cơm với tôi. Và ông ta cho mình có bổn phận phải chỉ
trích Puskin, ông ta khẳng định rằng trong toàn bộ thi ca của mình Puskin chỉ có hò hét mỗi một
điều: “Xung phong, xung phong! Vì nước Nga thiêng liêng!” - (P. V. Annienkov. Hồi ký văn học,
Peterburg, 1909).
[71]
Castor và Pollux (cũng là các Dioscuri - hai anh em sinh đôi trong thần thoại, con của thần
Zeus và Leda). Ở đây có nghĩa là một tình bạn keo sơn.
