người ấy luôn thấy mình cô đơn và lạc lõng đến vô chừng trong thế giới hiện
đại. Trong bức tranh đầy hào nhoáng kia, mọi ranh giới về địa lý có thể bị
xóa nhòa, nhưng ranh giới và mâu thuẫn giàu nghèo, giai cấp, sắc tộc, tôn
giáo, quốc gia thì vẫn còn nguyên vẹn đó, thậm chí là rõ ràng hơn, phức tạp
hơn, gay gắt hơn.
Xoay quanh vài phận người nhỏ bé ở vùng biên giới phía Bắc Ấn Độ
đầu thập kỷ 80, câu chuyện của Desai đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh với
những sắc màu đa dạng mang tính quốc tế và thời đại: toàn cầu hóa, đa văn
hóa, bất bình đẳng về kinh tế, xung đột sắc tộc… tôn giáo và chủ nghĩa
khủng bố. Ấn Độ hậu thuộc địa hiện lên dưới ngòi bút Desai như một cơ thể
nhức nhối với những vết thương lịch sử mà toàn cầu hòa dường như không
những không hàn gắn nổi, mà trái lại còn khoét sâu thêm và gây ra nhiều
thương tích mới. Ở Inheritance of Loss, độc giả sẽ dễ dàng bắt gặp những
câu chuyện, những tính cách, những mẩu đối thoại rất quen thuộc, bởi
những gì xảy ra trên vùng cao nguyên Bắc Ấn mờ sương ấy cũng đang xảy
ra quanh mỗi chúng ta. Điều đó ít nhiều đến từ sự tương đồng giữa hai quốc
gia châu Á, hai nền văn minh nông nghiệp, hai nền kinh tế đang pnát triển,
hai xã hội hậu thuộc địa. Nhưng trên hết, đó chính là bản chất của toàn cầu
hóa: trải nghiệm của Ấn Độ cũng là trải nghiệm của Việt Nam, từ giấc mơ
về miền đất hứa, cuộc hỗn chiến ở phòng xin thị thực, đến sự mai một của
văn hóa bản địa và làn sóng du nhập ồn ào của những giá trị phương Tây.
Desai mất bảy năm để hoàn thành cuốn sách này. Một ngàn năm trăm
trang bản thảo ban đầu được rút xuống còn 357. Bằng một trường từ vựng
tưởng chừng vô tận, cái nhìn sắc so và ngòi bút linh hoạt như một mũi kim
thêu, tác giả đã dệt nên một câu chuyện chi tiết, đẹp đẽ, chân thực và đầy
day dứt về cuộc lữ hành của những thân phận con người giữa hai thế giới.
Dưới đường kim tinh xảo ấy, vầng trăng mùa gió chướng trên đỉnh
Himalaya hay chú chuột ở khu phố nghèo của Manhattan đều hiện lên sinh
động ngang nhau, tương phản một cách rực rỡ với những bi kịch trong suốt
hành trình của từng nhân vật. Tái tạo lại bức tranh ấy bằng một ngôn ngữ
khác, bởi vậy, không hề là một việc dễ dàng; và nếu trong năm trăm trang
