việc một trong những hoàng tử con vua Louis XIV được chữa khỏi bệnh
càng làm cho danh tiếng của nền y học cổ truyền vùng núi Andes lan xa.
Và ngay lập tức, cả châu Âu chỉ nhắc đến “bột thuốc của các giáo sĩ
dòng Tên”. Và những giáo sĩ nhanh nhạy cũng sớm nhận thấy mối lợi về
tiền bạc họ có thể thu được từ phát hiện này.
Trong vòng một trăm năm, các giáo sĩ dòng Tên giữ độc quyền cả dây
chuyền sản xuất thuốc: họ tổ chức trồng cây thuốc, giám sát việc thu hoạch,
trấn áp buôn lậu, phân phối thuốc sản xuất ra. Không giáo sĩ nào rời Mỹ La
tinh mà không mang về những túi đầy bột thuốc. Về đến châu Âu, mạng
lưới các giáo sĩ truyền đạo, tu viện, trường dòng sẽ chịu trách nhiệm tiêu thụ
thuốc.
Thành công này khiến những người Tin Lành nổi giận: chỉ có kẻ ngây
thơ (nói cách khác là tín đồ Công giáo) mới tin vào trò lường gạt mới này
của các môn đồ thánh
Năm 1773, khi các giáo sĩ dòng Tên bị Giáo hoàng Clement XIV cấm
đoán, nhiều hội giáo sĩ khác tiếp quản công việc này, trong đó có một hội
giáo sĩ người Hà Lan. Và thêm nhiều vùng cây thuốc khác được khai thác, vì
dây ký ninh ở những vùng tìm thấy ban đầu (Peru, Bolivia, Ecuador) đã bị
khai thác hết. Cả thế giới trồng dây ký ninh: châu Phi, Ấn Độ, vùng
Caucasia, Indonesia… ở đâu người ta cũng cần thêm thuốc.
Phải đợi đến năm 1820 mới có hai nhà hóa học người Pháp, Joseph
Pelletier và Joseph Caventou, chiết xuất thành công hai
là hai dược
chất chính từ vỏ dây ký ninh. Họ đặt tên cho hai dược chất này là ký ninh và
canh-ki-na, theo tên của nữ bá tước.
Kể từ đó, nhiều công ty dược nắm được công thức này và kiếm bộn từ
việc điều chế thuốc (Rosengarten & Sons, Sappington ở Philadelphia…).
Hóa học đã thay thế tự nhiên. Khu vườn của cha Salumbrino chỉ còn
trong ký ức. Nhưng phương pháp nghiên cứu của ông, ngành dược lý học
dân tộc, vẫn luôn phát triển và cần thiết hơn bao giờ hết.
