Đây là ví dụ cuối cùng của dạng điểm mù tâm lý có ảnh hưởng đến
chúng ta. Trong thí nghiệm có lẽ là nổi tiếng nhất về tâm lý học, Stanley
Milgram đã chứng minh rằng con người có thể tham gia vào hành vi thiếu
đạo đức để hoàn thành nghĩa vụ của mình với chính quyền. Mỗi người
tham gia trong nghiên cứu của Milgram đóng vai trò là “giáo viên”, trong
khi một người hợp tác nghiên cứu (đã được đào tạo bởi người thử nghiệm)
đóng vai là “học trò”. Người học trò đóng vai một kế toán 47 tuổi. Giáo
viên và học trò được cách ly, chẳng hạn giáo viên không thể nhìn thấy học
trò. Giáo viên được nói rằng công việc của ông ta là điều chỉnh những cú
sốc điện có cường độ tăng dần, dao động từ 15 vôn đến 450 vôn khi người
học trò mắc sai lầm.
Người học trò đã mắc sai sót trong công việc và người hợp tác cần
điều chỉnh những cú sốc điện. Lên đến gần 150 vôn, những tiếng lẩm bẩm
thỉnh thoảng phát ra từ phía bên kia bức tường nơi người học trò đứng (trên
thực tế, người học trò không bị sốc điện, anh ta chỉ diễn như vậy). Đến 150
vôn, người học trò hét lên đau đớn và yêu cầu muốn dừng thí nghiệm lại.
Nếu giáo viên từ chối tiếp tục thí nghiệm, người điều hành sẽ khăng khăng
rằng phải tiến hành thí nghiệm đến phút cuối cùng. Từ 150 đến 300 vôn,
giáo viên nghe người học trò cầu xin được thả ra và than phiền về tình
trạng tim của mình. Ở 300 vôn, người học trò đập mạnh vào tường và yêu
cầu được thả ra. Trên 300 vôn, người học trò đã hoàn toàn im lặng.
Milgram đã khảo sát các nhà tâm thần học, nghiên cứu sinh, các giảng
viên môn khoa học hành vi, sinh viên năm hai và những người thuộc tầng
lớp trung lưu về kỳ vọng của họ trong việc những người tham gia nghiên
cứu đóng vai trò là giáo viên sẽ phản ứng thế nào trong cuộc nghiên cứu.
Những người trả lời khảo sát đã dự đoán rằng gần như tất cả giáo viên sẽ từ
chối vượt quá mức 150 vôn và chỉ có một trong hàng nghìn người tham gia
sẽ đi đến mức 450 vôn. Tuy nhiên, trong thí nghiệm thực tế, 65% số người
đóng vai “giáo viên” đẩy cường độ dòng điện lên 450 vôn.
quả gây ấn tượng mạnh mẽ này cho thấy hành vi đạo đức thực tế của chúng
