yếu tố cần có để hiểu được hành động đạo đức của một người. Mỗi một giả
định này, vốn tiềm ẩn trong các cách tiếp cận đạo đức truyền thống và
nhiều chương trình đào tạo đạo đức, đã bỏ qua các bằng chứng ngược lại.
Bằng cách này, mô hình này hướng sự chú ý của chúng ta khỏi những yếu
tố then chốt của việc ra quyết định và phán đoán dẫn đến những hành vi phi
đạo đức. Như chúng tôi sẽ giải thích trong những phần sau, những người
dạy chúng ta cách cư xử đạo đức hơn đã bỏ qua rất nhiều trường hợp mà
chúng ta thật sự tìm thấy chính mình trong đó, bao gồm cả những trường
hợp mà chúng ta thiếu nhận thức đạo đức, phán đoán trước khi lập luận và
phán đoán sai các chủ ý đạo đức.
Khi chúng ta thiếu nhận thức đạo đức
Hãy tưởng tượng nghề nghiệp chính của bạn là bán hàng. Tất cả thu
nhập của bạn phụ thuộc vào việc bạn bán được bao nhiêu. Bạn đã đưa ra
những định mức bán hàng tham vọng và bạn tập trung vào cách thức để đạt
được những mục tiêu này. Cuối năm, bạn hoàn thành chỉ tiêu và được công
ty thưởng lớn.
Viễn cảnh này miêu tả trường hợp mà hàng triệu người làm việc cho
các tổ chức trên toàn thế giới đang đối mặt mỗi ngày. Xét hình thức, trường
hợp này hoàn toàn có thể chấp nhận được. Bây giờ hãy thêm vào vài chi
tiết. Vào năm 2006, người bán hàng là một nhân viên cho vay nợ xấu và chỉ
tiêu của anh ta buộc anh ta phải cho các nhà đầu tư vay tiền – vốn phụ
thuộc vào khả năng chi trả của họ. Hoặc tưởng tượng rằng người bán hàng
làm việc cho Enron năm 1999, bán một ý tưởng mới của hãng này; hoặc
bán các công ty hình thức – một cách để che giấu các khoản nợ - cho các
nhà đầu tư cổ phần tư nhân như JPMorgan Chase, Citigroup, Credit Suisse
First Boston và Wachovia.
Trong khi một số người bán hàng ở những công ty này có thể nhận
thức được hệ quả về mặt đạo đức trong những quyết định của mình thì rất
nhiều người khác có thể không nhận thức được. Họ có thể chỉ xem đó như
