ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 113

hai năm. Nhưng tôi không biết gì về vấn đề này! Tôi ở đây đã hơn một
tháng rồi, phong cảnh đã có nhiều thay đổi với tất cả những việc phá bụi
rậm này. Tôi là người cố gắng trồng trọt ở quê tôi, ở Brivơ, thì ở đây tôi lại
biến thành người phá hoại". (ngày 11-2).

Là người công giáo chăm chỉ lễ bái, Lalăng thêm lời tái bút xúc động: "Nếu
con có thế giúp đỡ công việc từ thiện của tu viện trưởng Pierơ về chỗ ở của
những người thua thiệt, thì hãy làm đi".

Rastuin cũng vậy, tìm thấy niềm an ủi trong tôn giáo: "Tôi đã dự lễ ở sân
bay ngay đằng trước nhà tôi. Vẫn là loại lễ thánh đó, những lễ thánh mà tôi
yêu thích bởi vì chúng đã được thu gọn lại trong cái bản chất nhất, vì tôi chỉ
cách linh mục có hai mét và đã thực sự tham gia". (ngày 15-2).

Một tuần lễ sau: "Buổi lễ vào 8 giờ. Có quá ít khách khứa. Cha tuyên úy có
vẻ hơi chán ngán..." (ngày 21 tháng 2).

Bảy ngày nữa lại trôi qua: "Sáng nay, lễ thánh vào 8h30. Tôi đã đến dự. Ở
đây tôi đã thành người sùng đạo và tôi thấy thoải mái. Khách dự lễ ít nhưng
họ gần như đã bị thuyết phục".

Quốc vụ khanh phụ trách các nước liên kết Mắc Giắckê đã thăm Điện Biên
Phủ vài ngày sau cuộc hành quân Hải li. Có Mô rít Đờ Giăng, tổng đại diện
tháp tùng, ông trở lại Điện Biên Phủ ngày 26-1. Tướng Blăng, Tham mưu
trưởng Lục quân cũng tham gia với họ và vài ngày sau, ông Plêven Bộ
trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng trưởng Đờ Sơvinhê và các tướng lĩnh Éli và
Phay cũng đáp máy bay hạ cánh ở Điện Biên Phủ. Sau khi thanh sát các
công trình ở Gabrien, tướng Blăng, chưa quên những bài học 1914-1918,
tuyên bố "ông không thấy gì ở Vécđoong có thể so sánh được'".

Câu nói đã được báo cáo, nhưng đã thoát khỏi bối cảnh và Chủ tịch Catơru
đã xác nhận khi nghe đại tá Lalăng trình bày: "Những nhân vật này, theo