ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 29

chuyến bay: "Trần mây rất thấp, núi chìm trong mây. Mưa phùn rơi và đến
trưa, trời quang đãng nhưng cảnh đẹp trời chỉ ngắn ngủi nhất thời vì gió đã
nổi lên và sương mù đặc đã che kín".

Bản tổng kết nhiệm vụ là tích cực. Dĩ nhiên, nhiều nghĩa trang đã được biết
của Bộ tổng chỉ huy Pháp hoặc đã chụp được trong các bức ảnh thám không
chưa được cập nhật, hoặc do thiếu thông tin, hoặc do đất đai đã bị gài mìn,
song những kết quả đạt được giữa một mùa mưa gió đã cho thấy những
người chết của tập đoàn cứ điểm, được nhận diện hay không đều được mai
táng trang trọng. Trừ một vài hố chung mà các nạn nhân là người của hai
bên đã được chôn cất không phân biệt quốc tịch.

Người ta đọc dưới ngòi bút của Ben mông rằng "hầu hết toàn bộ những
người bị giết có thể sẽ được tìm thấy”. Trong báo cáo của mình, ông đề xuất
việc thành lập một nghĩa trang lớn tập hợp tất cả những người chết và lấy
Élian 4 làm địa điểm vì nó ở trung tâm các điểm đề kháng, nơi diễn ra
những cuộc chiến đấu ác liệt nhất.

Công việc làm trong 15 ngày cho phép nghĩ rằng tiếng trống trận đã im, đã
có thể tìm ra một giải pháp để hồi hương phần lớn các thi thể bị tổn thương
hoặc thỏa thuận về một cuộc mai táng cuối cùng tại chỗ. Mang niềm hy
vọng đó, sau 16 ngày chờ đợi dưới những cơn mưa gió mùa, ngày 9-7, Ben
mông từ biệt thung lũng. Sau khi trở về, ông thảo báo cáo trình lên tướng
Giắccô, Quyền Tổng chỉ huy.

Cây cối rậm rạp che khuất phần lớn các thiết bị, các sắp đặt bố trí của chiến
trường, Giắccô bình luận. Không một cuộc phá dò mìn nào được tiến hành.
(chỉ có vài mảnh đất vuông trồng ngô đang được khôi phục. Một đài kỷ
niệm để tôn vinh quân đội nhân dân làm bằng sào tre và vải dù đã được
thiết lập trên đỉnh Élian 2. Các nghĩa trang, mộ chung và hào giao thông -
nơi chôn cất người chết, đều được tôn trọng nhưng bị cây cối che phủ.