ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 485

bùn lên đến tận đầu gối. Tôi nhớ mãi hình ảnh về sự sinh sản nhanh chóng
khó tin được cửa những con dòi, chúng chui vào khắp nơi và cái mùi ghê
tởm tỏa lên từ mặt đất”.

Binh sĩ tiểu đoàn 1 dù thuộc địa củng cố hầm hố với bất cứ cái gì họ vớ
được và cố trốn tránh một cách vô ích cái chướng khí lộn mửa là là trên mặt
đất. Không thể chôn cất tất cả các xác chết, trong đó có những xác chết đã
đợi chôn cất từ cuộc tấn công 30-3. Khi gió thổi mùi ô uế lên đồi, mỗi
người vui mừng vì rốt cuộc đã có cảm giác được hít thở nhưng thời gian
ngừng đó ngắn ngủi, lính dù và lính lê dương trước họ, phải tuân thủ những
đòi hỏi của chiến tranh. Điện Biên Phủ đã trở thành nơi chất xác chết. Điện
Biên Phủ có mùi tử thần. Đôi khi, tiếng vọng trả lại tiếng rít khô khan của
một viên đạn bắn lén rồi một loạt đạn 105 ập xuống Êlian 2 và một vài phút
im lặng lại diễn ra trên điểm tựa. Pugiê ở trong hầm rượu làm sở chỉ huy mà
trước ông, Nicôla và lính Ma rốc, Ghirô và lính lê dương đã kế tiếp nhau,
rồi đến Cutăng và tiểu đoàn 1, bán lữ đoàn 13 mà binh sĩ đã chẳng đợi phải
yêu cầu mới đi khi họ biết là mình được thay phiên. Nhưng điều không may
lại xen vào, một quả đạn nổ ở đại đội 2 tiểu đoàn 1, bán lữ đoàn 13, quân lê
dương nằm rạp xuống đất. Một người trong bọn không đứng dậy nữa, đó là
đại úy của họ. Tiểu đoàn mất vị đại úy thứ ba kể từ đầu chiến dịch. (Chú
thích: Sinh năm 1917, Camiơ Sunê nhập ngũ 1936. Trung sĩ 1940, bị xem là
mất tích ở Bỉ, ông đã trở lại phòng tuyến của mình. Bị bắt làm tù binh ngày
25-5 ở Bulôxuyếc Me. Hồi hương tháng 3-1945. Vào du kích tháng 2-1944.
Thượng sĩ nhất tháng 2-1945, thiếu úy tháng 6, trung úy 1946. Tháng 7
huấn luyện viên gỡ mìn ở Xanh Xia, cưới Giannơ Phuê, có 3 con trai. Tình
nguyện vào lê dương, đến Sidi Ben Apbe tháng 11-1951, đi Đông Dương
tháng 1-1952, đại úy ngày 2-1. Đến Hải Phòng ngày 16-2. Bổ dụng về bán
lữ đoàn 13 lê dương ngoại quốc, được không vận lên Điện Biên Phủ.)

Đó là Sunê mà ông bạn Rastuin mô tả cho Pierét là "một đại úy hơi luống
tuổi chắc là một hạ sĩ quan cũ. Anh nghĩ rằng anh ấy đã có 22 hoặc 23 năm
công tác, như vậy phải ở lớp tuổi 40-45. Anh là người Paloa có giọng nói