Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Liễu Chương Đài
Liễu Chương Đài trong tác phẩm "Đoạn trường tân thanh" của cụ Nguyễn
Du, đoạn diễn ta nỗi lòng nhớ thương quê hương và tình nhân của nàng
Kiều lúc ở lầu xanh, có câu:
Nhớ lời nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có biết tình chăng ai?
Khi về hỏi Liễu Chương Đài,
Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay!
"Chương Đài" là tên một con đường ở thành Trường An bên Tàu. "Hỏi
Liễu Chương Đài" là hỏi thăm cây liễu ở đường Chương Đài. Đây có nghĩa
là hỏi thăm người tình nhân cũ (tức là nàng Kiều).
Sở dĩ có nghĩa ấy do điển tích ở tình sử:
Đời nhà Đường, Hàn Hoành tuổi trẻ nổi tiếng là một người tài danh. Nhà
nghèo kiết, lấy một nàng kỵ nữ họ Liễu ở Chương Đài.
Mấy năm sau, quan Tiết độ sứ ở châu Thanh là Hầu Hy Dật mến tài, tâu
vua xin Hàn Hoành làm người giúp việc. Bấy giờ, đương lúc nhiễu loạn,
Hàn không dám đem Liễu đi theo, để nàng ở lại kinh đô, định chờ dịp tiện
sẽ về đón. Nhưng trải qua ba năm trời, Hàn vẫn không về đón được. Nhân
lấy vàng đựng vào một cái túi gởi về cho Liễu, kèm theo một bài thơ:
Liễu ơi, hỡi Liễu Chương Đài,
Ngày xưa xanh biếc, hỏi nay có còn?
Ví tơ buông vẫn xanh rờn,
Hay vào tay khác, khó còn nguyên xưa!
Nguyên văn:
Chương Đài Liễu! Chương Đài Liễu!
Tích nhật thanh thanh kim tại phủ?
Túng sử trường điều tự cựu thùy,
Dã ưng phan chiết tha nhân thủ.
Liễu được thơ cũng đáp lại:
