ĐIỆP VIÊN GIỮA SA MẠC LỬA - Trang 398

Cộng hòa tất nhiên có thể thay đổi đúng lúc này hoặc vào dịp nào đó, khi
họ thấy cần có hiệu quả hơn để nhanh chóng đạt được ý đồ của họ. Việc
thay thế nhân vật cầm quyền cũng nằm trong quy luật đó.
- Bây giờ tôi mới thấm thía tình trạng bị lệ thuộc là thế nào. Qua cái thời
Bảo Đại, bây giờ lại đến Diệm, rồi đây là Đán, tất cả chỉ trông vào một
tổng thống Mỹ. Ông ta định đoạt số phận cho mỗi người, cần giữ thì có tất,
bỏ rơi là mất sạch, mất luôn cả mạng sống như Magsaysay. Vậy mà hễ mở
miệng là rêu rao quyền tự chủ, quyền độc lập dân tộc. Nhục thật?
Vũ thiết tha ngắm vẻ mặt hiền hậu của người anh nuôi giây lát, trong lòng
Vũ rộn lên một hy vọng, thôi thúc anh mạnh dạn:
- Anh ạ, nhờ chúng ta "nằm trong chăn mới biết chăn có rận", còn bao
nhiêu người vẫn nuôi ảo tưởng, vẫn tin bọn họ. Ông cha ta, trải bao thế hệ
đổ xương máu chỉ quyết giành cho được chủ quyền dân tộc, đã từng tự hào
để lớn tiếng như Lý Thường Kiệt "nước Nam là của người Nam", như Lê
Lợi, Nguyễn Trãi dạy giặc phương Bắc bằng kiệt tác Bình Ngô. Cho đến
đời chúng ta, "Cộng sản" "Quốc gia" hãy gạt sang một bên đã, chúng ta
nhìn ra thế giới, trong đó có Pháp hầu hết đã phải nghiêng mình trước chiến
thắng Điện Biên. Một cuộc chiến thắng được đánh giá là thần thánh, là vĩ
đại. Thế giới đã gắn liền Việt Nam với Điện Biên Phủ, không chỉ nhằm đề
cao địa danh có trận chiến thần kỳ, mà chính là để cắm một cái mốc lịch sử,
ghi một thắng lợi quyết định buộc đế quốc Pháp phải đầu hàng ký hiệp ước
bãi binh, công nhận chủ quyền độc lập thống nhất dân tộc của Việt Nam.
Từ cái ranh giới đó, nghiên cứu sang giai đoạn chúng ta đang sống, đang
làm chứng nhân, vấn đề từ nó sáng ra như anh vừa nói. Để chúng ta không
bị ngạc nhiên trước mối lo lắng của Diệm, hay sự vui mừng của Đán, cả hai
đang thấp thỏm trông chờ quyết định của một Kennedy. Bản thân còn
không làm chủ được, các ông ấy còn gì để tính đến quyền dân tộc tự chủ
của nửa phần đất nước chúng ta lọt trong vòng quỹ đạo của Mỹ?
Trọng dụi mạnh mẩu thuốc vào gạt tàn, một cử chỉ ít có với bản tính trầm
mặc của anh. Vũ hiểu trong lòng người anh nuôi đang có trận chiến, không
đơn giản giữa cái đúng với cái sai, mà phức tạp hơn nhiều đối với người trí
thức, đó là giữa tình cảm và lý trí. Vũ cố ý cắt đứt câu chuyện, anh đứng