Ngay sau ngày hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu, tổng thống Diệm đã
cấp tốc lập một ủy ban liên bộ, và mời đại diện Giáo hội Phật giáo gặp gỡ
thương nghị với tinh thần hòa giải. Có nghĩa là chính phủ và tổng thống
chịu nhượng bộ. Hai bên hội họp. Một thông cáo chung được công bố.
Chính phủ nhận giải quyết năm yêu sách và đích thân ông Diệm ký, nhưng
cạnh chữ ký của mình ông Diệm ghi thêm: "Những điều nêu ra trong thông
cáo này đã được tôi tán thành ngay từ đầu theo nguyên tắc". Ngụ ý, dù nhà
sư Thích Quảng Đức không tự thiêu như thế, ông ta cũng đã chấp thuận cả
năm yêu cầu của Giáo hội Phật giáo rồi. Nhưng còn ông cố vấn Ngô Đình
Nhu? Ông ta đã có trên bàn riêng khá đủ bằng cớ chứng tỏ CIA đã không
đứng bên ngoại vụ "Phật giáo đấu tranh" - một kế hoạch quen thuộc của họ
ở số quốc gia thuộc quyền, để giấu kín bàn tay phù thủy. Nhu linh cảm rõ
ràng Mỹ đã chuẩn bị "thay ngựa giữa dòng", xóa bỏ sách lược chính trị cũ,
và thay vào đó một chế độ quân phiệt tay sai dễ bảo. Ông ta bắt đầu chơi trả
đũa CIA, bằng những bài viết gửi cho báo chí trong nước cả bên ngoài. Đặc
biệt người ta không còn thấy Nhu đề cập đến hai từ "Việt cộng" trong các
bài đó. Mỹ càng cay cú hơn.
Nhu không ngạc nhiên như ông Diệm đã ngạc nhiên, khi viên đại diện tổng
thống Mỹ Trueheart qua gặp Diệm chuyển lời của tổng thống Mỹ: "Tôi
không thể chấp nhận tình hình Sài Gòn rối ren thêm?" Nhu đã gằn giọng
nói với Trueheart:
- Đây là vấn đề nội bộ của Việt Nam, xin ông nói với tổng thống rằng,
không phải là vấn đề của nước Mỹ.
Đồng lúc, ông Nhu trả lời phỏng vấn của báo Times Mỹ:
- Các vị thấy đó, lối tuyên truyền của Phật giáo rất thích hợp với dân chúng
ở những nước kém phát triển, nhiều người dân còn mê tín dị đoan. Họ đã
kể công lao cống hiến, xây dựng đất nước ở cố đô Huế suốt thời kỳ còn
Bảo Đại lệ thuộc Pháp xâm lược lần thứ 2, để hứa hẹn sẽ kiến tạo cho miền
Nam hòa bình thinh vượng, dân chủ và tự do... - Nhu cười thành tiếng, sắc
lạnh - Còn tôi lại tin ở cái thành tích "nướng một nhà sư già" của họ, không
phải để chống Cộng sản như kiểu của hai giáo phái Hòa Hảo, Cao Đài, mà
mở đường cho "thành tích kỳ diệu" vượt ranh giới tôn giáo qua ranh giới