Soái. Danh xưng quân đội Hòa Hảo, thực chất không phải là thuộc quyền
của giáo phái này, mà là của riêng trung tướng Trần Văn Soái, tục danh
Năm Lửa và ba thiếu tướng: Hai Ngoan, Ba Cụt, Nguyễn Giác Ngộ. Lực
lượng này từ lâu rồi được coi như "lính bổ sung" của quân viễn chinh do
chính Pháp trả lương và sử dụng. Số quân của trung tướng Năm Lửa có
khoảng mười ngàn. Ba tướng kia, mỗi người có trên dưới năm ngàn, tổng
số hai mươi lăm ngàn, vũ trang đầy đủ. Lúc đầu, Pháp cử tướng Năm Lửa
là tổng chỉ huy, nhưng gần đây ba tướng dưới quyền phản ứng không chịu
lệ thuộc, có vài lúc gây ra đụng độ. Pháp đành phải để cho mạnh ai nấy
sống riêng rẽ từng vùng.
Việc tham gia vào chính phủ liên hiệp cũng vậy, trên danh nghĩa là giáo
phái Hòa. Hảo, được giữ bốn Bộ, nhưng thực tế cả bốn Tổng trưởng đều là
người thân tín của Năm Lửa đưa ra, vấn đề đang gây thắc mắc trong nội bộ
các tướng. Từ khi ông Huỳnh Phú Sổ chết, người lên thay thế chính là ông
thân sinh ra Đức Thày, ông Huỳnh Công Bộ. Ông Bộ chỉ lo việc đạo, trụ trì
đền thờ Đức Thày tại xã Hòa Hảo, thuộc tỉnh Châu Đốc, danh xưng là
"thánh địa" với gần một triệu tín đồ rải khắp các tỉnh miền Tây. Chính ông
Bộ cũng như đa số tín đồ không bằng lòng về hành động của nhóm tướng
lĩnh, vì các lực lượng vũ trang này vẫn không loại trừ các việc hiếp đáp,
bóc lột thuế má cả của họ. Nói chung giáo phái Hòa Hảo phân chia ra bên
đạo, bên vũ trang khá rõ rệt, mâu thuẫn trầm trọng giữa bốn cánh quân, đó,
là chỗ suy yếu nghiêm trọng, tuy bên ngoài nhìn vào vẫn cho là một tổ chức
có lực lượng hùng hậu.
- Nhưng bản thân họ, trong nội bộ, họ có nhận thấy chỗ suy yếu nghiêm
trọng đến thế không?
- Có thể họ chủ quan - Trọng gật gù suy nghĩ giây lát rồi tiếp - Qua sự giao
dịch với nhau trong số cầm đầu, tôi cảm thấy họ thiếu trung thực. Chính họ
phải biết điều nghiêm
trọng trên, có điều họ không chịu nhìn thẳng vào. Bề ngoài họ cần phải dựa
vào nhau để giữ uy tín chung cho toàn giáo phái.
- Anh đã từng tiếp xúc với các ông tướng đó anh thấy họ là người ra sao?
- Cả bốn đều xuất thân từ các gia đình trung bình ở nông thôn, nhưng