vực đó, do lực lượng của chúng tôi kiểm soát. Họ đang phá vỡ thỏa
thuận.
“Trung đội của tôi có 30 người. Chúng tôi được trang bị súng
trường, lựu đạn và súng ngắn. Chúng tôi có cả những khẩu súng
bắn đạn ghém của Pháp, mà họ gọi là ‘Flaubert’, vốn là súng trường
bắn chim dành cho trẻ em bắn bồ câu, và một số khẩu súng săn hai
nòng. Quân Pháp hành quân dọc theo hai con đường chạy dài bên
kênh. Có hai thê đội lính di chuyển về phía chúng tôi, ở giữa chúng
là một chiếc xuồng, với những khẩu súng máy sẵn sàng quét qua hai
bên dòng kênh.
“Chúng tôi đã vào vị trí trên một cây cầu bắc qua kênh. Tôi ra
lệnh cho trung đội của mình nổ súng vào quân Pháp, nhưng chúng
tôi ở cách quá xa không thể bắn trúng bất kỳ ai hoặc để biết xem có
ai bị trúng đạn không nữa. Quân Pháp kêu gọi không quân yểm trợ.
Khi máy bay đến, tôi ra lệnh cho trung đội rút lui. Đó là baptême de
feu của tôi,” Phạm Xuân Ẩn nói, ông dùng cụm từ tiếng Pháp để
diễn tả cuộc thử lửa đầu tiên của mình
. “Tôi không bao giờ bắn
thêm một phát súng nào trong suốt cả cuộc chiến tranh.”
Lần baptême de feu thực sự của Phạm Xuân Ẩn diễn ra năm 1947,
khi ông nhận ra rằng ngay cả những người mà mình yêu quý cũng
hy sinh cho cuộc cách mạng. Đến giữa năm 1946, ông đã rời khỏi
vùng nông thôn và quay lại Cần Thơ. Một hôm ông đang đi bộ trên
phố thì tình cờ gặp lại người thầy giáo tiếng Pháp yêu quý của mình,
Trương Vĩnh Khánh, người đã được quân Nhật bổ nhiệm làm hiệu
trưởng trường Lycée de Cần Thơ và vừa trở thành bộ trưởng giáo
dục của chính phủ Nam Kỳ mới được tạo ra. Bất ngờ và sung sướng
khi gặp lại cậu học trò cũ của mình, ông Khánh hỏi Phạm Xuân Ẩn
đang làm gì.
“Em vừa mới ở dưới quê lên, từ khoảnh đất của em,” Phạm Xuân
Ẩn kể cho thầy giáo của mình. “Quân Pháp đã quay lại, và hầu hết
những người cách mạng đều đã lánh đi. Nên em đang tìm kiếm một
