Trên căn bản của khái niệm ảo tưởng này, chúng ta cường điệu những phẩm chất
tốt đẹp của thân thể ta, gia đình, bạn bè ta và những gì ta sở hữu, và rồi bám chặt
vào những phóng tưởng của mình. Thí dụ, chúng ta tham đắm một đối tượng
xinh đẹp, như thể cái đẹp của đối tượng đó là tự có, khách quan, không liên quan
gì đến tâm của chúng ta; và sự tham luyến này ngăn cản không cho ta chấp nhận
thực tại của cuộc sống, chấp nhận sự vô thường và cái chết. Sự tham đắm cuộc
đời này đã không cho phép chúng ta chấp nhận cái chết, thay vào đó nó khiến ta
thấy cái chết thật đáng sợ và thậm chí là khó nghĩ đến.
Tuy nhiên, cái chết tự nó không thật có, cái chết tự nó không đáng sợ. Cái chết là
sự sáng tạo của chính tâm thức ta. Vì thế, tâm ta cũng có thể làm cho cái chết trở
nên thú vị; chúng ta có thể sử dụng tâm để chuyển hóa cái chết trở thành một
kinh nghiệm hạnh phúc, phấn khởi. Vì chúng ta sẵn có khả năng chuyển hóa cái
chết từ một sự việc đáng sợ thành một sự việc thú vị, nên ta có thể sử dụng cái
chết của chính mình để phát triển tâm thức, để kinh nghiệm về cái chết trở nên
lợi lạc cho chính ta và cho tất cả chúng sinh hữu tình.
Một pháp thiền định thiết yếu và thực tiễn sẽ giúp ta hiểu rõ việc những khái
niệm của ta đã tạo ra các vấn đề bất ổn cho ta như thế nào, kể cả sự lo sợ về cái
chết, và tôi sẽ trở lại thảo luận sâu hơn về điều này.
Tất cả chúng ta đều giống nhau về căn bản. Khi dạ dày trống rỗng, chúng ta đều
thấy đói và muốn ăn. Nhưng vào lúc bạn không thấy đói, một người khác có thể
đang đói; và vào lúc khác có thể bạn thấy đói trong khi một người khác không
đói. Bệnh tật cũng giống như vậy. Bạn có thể đã kiểm tra sức khoẻ tổng quát gần
đây và tin rằng bạn không bị mắc bệnh, nhưng thực ra đó chỉ là vấn đề thời gian.
Điều đó chắc chắn không có nghĩa là trước đây bạn chưa từng mắc phải những
căn bệnh mà những người khác đang mắc phải vào lúc này; và cũng không có
nghĩa là trong tương lai bạn sẽ không bao giờ mắc phải những bệnh đó. Trong vô
số kiếp quá khứ, bạn đã vô số lần trải qua tất cả những bệnh tật có thể có trên trái
đất này cũng như mọi vấn đề bất ổn khác. Chẳng có bệnh tật hay bất ổn nào là
mới mẻ cả. Có những lúc bạn vượt qua được bệnh tật và có những lúc khác thì
