phát sinh vọng tưởng phiền não khi tiếp xúc các đối tượng đẹp, xấu hay không
đẹp không xấu. Các vọng tưởng phiền não này kích hoạt nghiệp, vốn đã để lại
các chủng tử trong tâm thức, và sau đó chính các chủng tử này trở thành nhân
của kiếp sống tương lai trong luân hồi, sự kết hợp thân và tâm trong kiếp sống
tương lai của chúng ta - tái diễn sự trải qua đau khổ.
Mỗi một hành vi bị thúc đẩy bởi một vọng tưởng phiền não đều để lại chủng tử
bất thiện trong tâm thức, và rồi giống như chồi mầm nảy sinh từ hạt giống,
chủng tử đó sẽ hiển lộ thành các hợp thể (uẩn) cùng loại trong tương lai, có
nghĩa là cùng thuộc về bản chất đau khổ. Như một cây bắp không sinh ra lần
nữa, nhưng cây bắp non tương tự như nó sẽ mọc lên từ hạt của nó, các hợp thể
(uẩn) cùng loại sẽ khởi sinh từ chủng tử, có nghĩa là các hợp thể (uẩn) mới cũng
không thoát khỏi đau khổ. Mặc dù thân chúng ta không chuyển tiếp sang kiếp
sau, nhưng tâm thức thì có. Nó kết hợp với một thân thể khác để trở thành các
uẩn của kiếp sống tương lai, hay luân hồi. Các uẩn đời sau của chúng ta là sự
tiếp nối của các uẩn đời này, đó là lý do vì sao chúng ta gọi là vòng luân hồi.
Loại khổ thứ ba này được gọi là “bao trùm” vì sự kết hợp thân và tâm bị chi phối
cũng như vây phủ bởi nghiệp lực và vọng tưởng phiền não, và “cấu thành” vì
chủng tử [trong tâm thức] tạo thành các uẩn thuộc loại tương tự. Các uẩn hiện tại
của ta cấu thành các uẩn tương lai thuộc loại tương tự, tái diễn sự trải qua ba loại
khổ đau. Nói cách khác, các uẩn này cấu thành một hợp thể các uẩn khác, các
uẩn của đời sống tương lai, vốn có cùng bản chất khổ đau, bằng sự cấu thành từ
nhân của chúng, hay chủng tử. Đó là lý do vì sao các uẩn này được gọi là hành
khổ.
Nếu chúng ta loại bỏ các hạt giống của vọng tưởng phiền não ra khỏi dòng tương
tục tâm thức thì các vọng tưởng phiền não không thể khởi sinh, và không có
vọng tưởng thì không có gì tạo ra các hành vi bất thiện, vốn là nguyên nhân để
lại các chủng tử trong tâm ta và tạo ra sự luân hồi trong tương lai - cũng giống
như không gì có thể mọc lên trên một thửa ruộng khi không có hạt giống được
gieo xuống. Không có nhân sẽ không có quả. Đó là cách thức giúp ta có thể giải
thoát hoàn toàn khỏi luân hồi.
