Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền
| 52
chế của cơ thể, chuyên giải độc, xử lý chất thải, là vệ sĩ cho hệ tuần hoàn của cả cơ
thể. Quan trọng hơn thế, gan là trung tâm vận chuyển các dòng vật chất và dòng năng
lƣợng trong cơ thể. Bạn thấy gan có quan trọng hay không?
Từ “vị trí địa lý”, có thể thấy gan vô cùng quan trọng. Gan nằm ở đâu? Nó nằm phía
bên phải trong ổ bụng (Hình 14), ở phía dƣới xƣơng ức và nghiêng về bên phải. Chẳng
phải những ai hay cáu gắt tức giận đều thấy khó chịu ở vùng này? Dân gian có câu
“giận quá hại gan”, chính là vị trí này!
Những thức ăn chúng ta đƣa vào cơ thể sẽ đƣợc tiêu hóa ở dạ dày, ruột, đặc biệt là ruột
non, ruột già tiêu hóa, hấp thu. Chất dinh dƣỡng đƣợc hấp thu từ dạ dày, qua ruột non,
ruột già trƣớc tiên thông qua mạch máu dẫn đến gan (trong y học ngƣời ta gọi mạch
máu này là tĩnh mạch môn, ngƣời nào đặt tên cho mạch máu này chắc cũng không biết
rằng ý nghĩa của từ tĩnh mạch môn chính là đoạn tĩnh mạch này nhƣ cánh cửa để các
chất dinh dƣỡng chính thức đƣợc đƣa vào cơ thể ngƣời. Thực ra ở phần trƣớc có nói
đến môi trƣờng bên trong và môi trƣờng bên ngoài nhƣng chƣa đề cập đến môi trƣờng
trung gian, đó là môi trƣờng bên trong của hệ hô hấp và hệ tiêu hóa. Hai hệ này không
thuộc về môi trƣờng ngoài cũng nhƣ môi trƣờng trong, môi trƣờng quá độ này có vị trí
vô cùng quan trọng với sức khỏe con ngƣời. Những dƣỡng chất đƣợc hấp thu từ đƣờng
ruột sẽ đƣợc chuyển tới gan qua các tĩnh mạch môn. Khi con ngƣời bị xơ gan, mạch
máu sẽ không đƣa vào gan đƣợc, dẫn đến máu bị ứ đọng trong tĩnh mạch môn khiến
huyết áp ở tĩnh mạch môn bị tăng lên). Có thể nói tất cả những dƣỡng chất đƣợc hấp
thu từ đƣờng ruột đầu tiên đều đƣợc đƣa đến gan chứ không phải các cơ quan khác.
Gan đƣợc coi nhƣ trạm dừng đầu tiên của dinh dƣỡng trƣớc khi đi tiếp vảo trong cơ
thể.
Tại sao lại nhƣ vậy? Tại sao phải qua gan trƣớc mà không trực tiếp vào thẳng tim, sau
đó đƣa đi khắp cơ thể? Điều này tối quan trọng vì những gì mà đƣờng ruột hấp thu vào
cơ thể không chỉ có dinh dƣỡng mà còn rất nhiều tạp chất khác. Cơ chế tiêu hóa hấp
thu của cơ thể là sau khi thức ăn xuống dạ dày, dạ dày co bóp cùng với tác dụng của
dịch vị và protease sẽ nghiền thức ăn ra thành dạng nhão lỏng, do vậy chức năng của
dạ dày chính là nghiền nát thức ăn. Nếu trong lúc bạn ăn cơm mà nhai không kỹ sẽ
làm tăng áp lực cho dạ dày, dễ bị đau dạ dày. Số thức ăn đã đƣợc nghiền nát này sẽ
đƣợc đƣa xuống tá tràng, cùng lúc đó, dịch mật từ gan sẽ tiết ra và hòa cùng dịch tiêu
hóa từ lá lách để tiến hành tiêu hóa tiếp thức ăn. Thức ăn vừa đƣợc tiêu hóa vừa
chuyển xuống dƣới ruột non qua nhiều đoạn khác nhau nhƣ hỗng tràng, hồi tràng.
Chất dinh dƣỡng chủ yếu đƣợc hấp thu ở hỗng tràng và hồi tràng. Bất kể chúng ta ăn
thực phẩm gì đều đƣợc đƣờng ruột tiêu hóa thành những nguyên liệu mà cơ thể chúng
ta cần để duy trì sự sống. Nói nhƣ vậy có nghĩa là chất đạm chúng ta ăn vào (thịt,
trứng, sữa) đều phải chuyển hóa thành các axit amin, chất béo chuyển hóa thành
glycerine và axit béo, tinh bột chuyển hóa thành đƣờng glucose thì ruột mới hấp thu
đƣợc. Mối quan hệ giữa protein và axit amin, chất béo với glycerine và axit béo, tinh
bột và đƣờng glucose giống nhƣ mối quan hệ mật thiết giữa các hạt ngọc trai với dây
chuyền ngọc trai vậy. Xâu chuỗi từng hạt ngọc trai lại với nhau ta sẽ đƣợc một dây
chuyền ngọc trai. Cũng nguyên lý đó, các axit amin kết nối lại với nhau sẽ thành các
phần tử protein, glycerine và axit béo ghép lại với nhau sẽ thành chất béo, đƣờng
glucose kết nối lại sẽ thành tinh bột hoặc đƣờng glycogen. Do vậy axit amin sẽ tổng
hợp nên protein, glycerine và axit béo sẽ tổng hợp nên chất béo, glucose sẽ tổng hợp
