Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền
| 65
không đƣợc cao quá mà cũng không đƣợc thấp quá? Vì sự tồn tại của đƣờng huyết là
để cung cấp năng lƣợng cho não, hồng cầu và tủy xƣơng. Đƣờng huyết thấp, não của
bạn sẽ không đủ năng lƣợng để hoạt động, bạn sẽ dễ bị hoa mắt chóng mặt, thậm chí
ngất xỉu. Đƣờng huyết cao, một mặt cơ thể sẽ thải đƣờng ra ngoài qua nƣớc tiểu khiến
lãng phí, mặt khác các tế bào trong cơ thể bị đẩy đến tình trạng thẩm thấu cao độ, rất
nhiều phản xạ của tế bào không phản ứng kịp khiến nhiều bệnh lý khác phát sinh. Do
đó phải duy trì đƣờng huyết ổn định, mà bộ phận chịu trách nhiệm duy trì đƣờng huyết
ổn định trong máu là cơ quan nào? Đó chính là gan. Do vậy, gan chính là trung tâm
chuyển hóa đƣờng.
a) Điều trị đƣờng huyết thấp
Khi đƣờng huyết thấp, gan lập tức sản sinh ra glycogen trong gan để đƣa vào máu duy
trì đƣờng huyết ổn định. Nhƣng glycogen trong gan rất có hạn, chỉ khoảng 70g, mà
hàng ngày não bộ đã tiêu hao 120g đƣờng glucose. Rồỉ tế bào hồng cầu, tim, tủy...
cũng tiêu hao một lƣợng lớn đƣờng glucose. Do vậy glucose gan thông thƣờng chỉ có
thể cung cấp glucose cho cơ thể trong vòng hơn 10 giờ đồng hồ. Nếu trong tình trạng
hoạt động vận động nhiều thì chỉ trong vòng nửa tiếng là đã dùng hết. Tuy nhiên
chúng ta đều quan sát thấy các vận động viên marấthon mỗi lần chạy đều hơn 2 tiếng
nhƣng không vì glycogen gan thiếu hụt mà ngất xỉu. Ngƣời ăn kiêng, một ngày có thể
chẳng ăn thực phẩm gì, cả ngày chẳng đƣa chút đƣờng nào vào cơ thể, vậy mà họ vẫn
không bị ngất xỉu. Vậy là tại sao?
Cuối cùng là do cơ chế sản sinh ra đƣờng của cơ thể, gọi là gluconeogenesis (đƣờng dị
sinh), thuật ngữ này có nghĩa là đƣờng sinh ra không theo con đƣờng chính thống.
Chính thống là từ glycogen phân giải thành glucose. Còn đƣờng dị sinh là đƣợc cơ thể
lấy các axit amin, polylactic axit (PLA), glycerin làm nguyên liệu để tổng hợp nên
glucose. Đƣờng dị sinh nằm trong gan, thực tế mà nói thì đƣờng glucose của gan đƣợc
tống hợp chủ yếu qua con đƣờng dị sinh này. Do vậy nếu ngƣời bệnh bị đƣờng huyết
thấp thì nguyên nhân chủ yếu là do chức năng của đƣờng dị sinh trong gan bị giảm sút
(Hình 19).
Hình 19: Quá trình điều chỉnh đƣờng huyết khi đƣờng gan chuyển hóa qua đƣờng dị sinh
Bác sĩ làm nào để điều trị bệnh đƣờng huyết thấp? Trong bệnh viện, bác sĩ điều trị
bằng cách tiêm đƣờng glucose cho bệnh nhân để tăng đƣờng huyết. Phƣơng pháp này
không bao giờ cải thiện đƣợc chức năng của đƣờng dị sinh trong gan, do vậy cũng sẽ
không thể điều trị triệt để vấn đề đƣờng huyết thấp cho ngƣời bệnh. Chúng ta thƣờng
hay gặp những trƣờng hợp ngất xỉu do hạ đƣờng huyết phải đƣa vào viện cấp cứu, bác
Axit amin
Polyactic axit
Glycerin
Glucose
Đƣờng
huyết
Gluconeogenesis (đƣờng dị sinh)
