2. Quận Long-Tường : tỉnh Vĩnh-Long, Định-Tường.
3. Quận An hà : tỉnh An-Giang, Hà-Tiên.
Riêng tỉnh Định-Tường gồm 2 phủ, 4 huyện : Phủ Kiên An, 2 huyện :
Kiến Hưng, Kiến Hòa. Phủ Kiến Tường, 2 huyện : Kiến Phong, Kiến Đăng.
QUÂN PHÁP XÂM CHIẾM NAM-KỲ – ĐỊNH-TƯỜNG
THẤT-THỦ (ngày 12-4-1861)
Năm 1859, vịn vào sự cấm đạo Gia-tô xảy ra từ đời Minh Mạng, ngày
càng trở nên khắc nghiệt đi đến chỗ giết giáo sĩ, người Pháp và Y-pha-Nho
đem binh thuyền sang đánh nước ta, chiến cuộc giữa Việt-Nam và Pháp bắt
đầu từ đó và chấm dứt bằng sự thảm bại của ta đưa đến cuộc thống trị của
người Pháp, kéo dài suốt 86 năm trời từ 1859 đến 1945.
Sau khi đánh chiếm Đà-nẵng vào tháng 7 năm Mậu Ngọ (1858) quân
Pháp dưới quyền chỉ-huy của Rigault de Genouilly đánh lấy thành Gia-
Định (Saigon) nhằm tháng giêng năm Kỷ-Mùi (18-2-1859).
Hai năm sau, từ Saigon, quân Pháp tiến đánh thành Mỹ-Tho (Định-
Tường) vào cuối tháng hai năm Tân dậu (1861).
Trận đánh nầy được xem là một trận chiến quan hệ nhất để mở đường
cho quân Pháp đánh chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam kỳ sau đó.
Thuở ấy, tỉnh Định-Tường do Tuần phủ Nguyễn-đình-Tân cai trị, trực
thuộc Tổng-đốc Trương-văn-Uyển ở Vĩnh-Long.
Quân Pháp chia làm hai đội tiến binh theo hai ngã :
– Một do đường sông, do Trung-tá Hải-quân Bourdais chỉ huy, với lực-
lượng gồm hai pháo hạm La Mitraille và l’Alarme, 5 tiểu pháo hạm số 18,
20 và 31, 200 thủy-thủ, 20 quân Y-pha Nho và 1 súng tạc đạn.
– Một theo đường biển do Phó đô đốc Page chỉ huy, cánh quân này có
3 chiến hạm Fusées, Lily và Sham Rode.
