ĐÔ ĐỐC BÙI THỊ XUÂN - Trang 5

thành những tướng lĩnh trụ cột, góp công lớn trong công cuộc đánh đuổi
quân Mãn Thanh vào đầu xuân Kỷ dậu 1789 và so tranh quyết liệt với quân
Nguyễn Ánh hơn 10 năm …
Người ta còn kể, khi đến với Nguyễn Huệ, người con gái trẻ đẹp làng Xuân
Hòa này không chỉ tòng quân một mình mà còn dẫn theo một đội nữ binh
do mình đào tạo và một đoàn voi rừng đã được bà rèn luyện thuần
thục.Trước khi gia nhập quân Tây Sơn, bà đã tự phong là “Tây Sơn nữ
tướng”. Sau này bà được hội kiến với Nguyễn Huệ, Huệ cũng thừa nhận bà
rất xứng đáng với danh xưng đó; và vương còn ban tặng thêm bốn chữ
“Cân quắc anh hùng”.
Giữa lúc Tây Sơn đang rất thành công với các hoạt động chính trị, quân sự,
ngoại giao và phát triển kinh tế thì đột ngột vào ngày 29/7/1792, Quang
Trung (Nguyễn Huệ) mất, để lại nhiều thương tiếc.
Cũng từ đây triều đại Tây Sơn bắt đầu suy yếu do vua Cảnh Thịnh ( Quang
Toản) còn nhỏ, bất tài nên đã không giữ được việc triều chính, bị họ ngoại
chuyên quyền, dẫn đầu số đó là cậu họ Thái sư Bùi Đắc Tuyên, làm cho các
đại thần kết bè phái, quay sang giết hại lẫn nhau dẫn đến nội bộ lục đục,
triều chính suy vi, khiến lòng dân vốn đã sống quá nhiều năm trong cảnh
máu lửa càng thêm oán ghét cảnh phân tranh, loạn lạc...Và đây thật sự là
một cơ hội vàng
Vì vậy, tức thì Nguyễn Ánh xua quân chiếm lại Quy Nhơn vào năm 1799.
Bùi Thị Xuân cùng chồng một mặt tham gia củng cố triều chính, một mặt
chỉ huy quân sĩ giữ lũy Trấn Ninh, chống lại quân Nguyễn.Tuy nhiên trước
sức tấn công mạnh mẽ của Nguyễn vương, các thành luỹ của Tây Sơn
nhanh chóng bị mất. Bà Xuân cùng chồng con bị quân Nguyễn bắt được ở
huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An .
Khi nghe bà bị bắt, Nguyễn Ánh sai người đem đến trước mặt hỏi giọng
đắc chí: Ta và Nguyễn Huệ ai hơn? Bà trả lời: Chúa công ta; tay kiếm tay
cờ mà làm nên sự nghiệp. Trong khi nhà người đi cầu viện ngoại bang, hết
Xiêm đến Tàu làm tan nát cả sơn hà, cùng đều bị chúa công ta đánh cho
không còn manh giáp. Đem so với Chúa công ta, nhà ngươi chẳng qua là
ao trời nước vũng. Ánh gằn giọng: Người có tài sao không giữ nổi ngai