nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Chương 21
Khinh Tài Sắc Kẻ Cướp Đường Thuyết Pháp
Thoát Tử Sinh Đấng Nghĩa Hiệp Từ Tâm
Đừng nói người quê cảm khái sâu.
Đất trời nào biết có gì đâu,
Mộ người hiệp khách đầy cỏ dại
Quách huống tài danh chỉ vì tiền.
Ai bao ngàn năm không chính sử,
Chỉ tại đời này lắm quan tham.
Thế gian bao việc xin thử hỏi,
Cướp phải chăng tại rừng xanh.
Đây là bài thơ hình như không chỉ điều gì cụ thể, chẳng qua là cảm khái gửi
gắm những suy nghĩ, mượn nó để bộc lộ những bất mãn phẫn uất của mình.
Ngẫm nghĩ cho kỹ thì hình như bài thơ như là nói về những việc cụ thể, tôi
là người đã vứt bỏ công danh, ngày ngày chạy theo ba bữa cơm đạm bạc,
trong lúc nhàn rỗi cứ suy nghĩ về bài thơ ấy xem thế nào. Các bạn bảo, triều
đình đặt ra bộ Lại, hằng ngày tuyển rất nhiều quan viên. Nhũng viên quan
này ta đòi hỏi họ phải làm gì? Không khác gì là đòi hỏi họ vỗ yên muôn
dân. Việc vỗ yên muôn dân tuy nhiều, song không có gì quan trọng bằng
đánh dẹp bọn cướp. Bởi thế người ta thường nói dẹp cướp yên dân. Triều
đình có quan văn, lại có võ tướng, từ trấn tuần tướng lĩnh trở xuống, lại có
du kích, phiên bổ. Nhũng người này ăn cơm gạo triều đình, rõ ràng là phải
dẹp cướp yên dân.
Lẽ nào kẻ làm cướp, khi lọt lòng mẹ đã định sẵn mình nhất thiết phải là kẻ
cướp? Cũng có kẻ đói khát bức bách, cũng có kẻ phạm tội không thể tha
