viết đơn kiện cho người, không biết ngòi bút của ông ta đã giết biết bao
sinh mạng. Hai người con ông ta vì thế mà chết, còn lại người con gái.
Song sự oan khuất lại chuyển sang hại cả chồng cô gái, về sau cả cháu nội
của cô ấy cũng chết. Đạo trời vẫn còn, nghĩ đến mà run sợ.
Người ta đẻ con, vô luận là nhiều hay ít đều phải chú ý giáo dục. Nhất thiết
không được quá yêu mà nhân nhượng vô nguyên tắc, phải biết con mình có
tài năng hay không, dựa vào đó mà hướng dẫn con. Ví như nó thông minh
thì phải làm cho nó chăm chỉ học hành; nếu không thì chuyển học chữ sang
học nghề, không nên để nó chơi bời lêu lổng. Phải biết tính tình của tuổi
trẻ, nếu không quản lý chúng thì tất cả những việc xấu đều bắt đầu từ đó.
Nên ta không thể không răn dạy con cái.
Ta từng viết cuốn Thiên phúc thiên, trong đó có câu: "Muốn trở thành
người tốt, phải chơi với bạn tốt, ủ rượu chua thì làm sao có được rượu
ngon". Tóm lại con cháu ai, nếu cứ chơi bời với kẻ xấu, thì tự nhiên sẽ xấu
theo. Khi đã quen thói, dù có ra sức cứu vớt, mong trở thành người cũng
không được nữa.
Cuối thời Minh, ở Dương Châu có một người tên là Trương Lão Nhi. Nhà
giàu có, nhưng chỉ sinh được một người con trai, tên là Tuyển Sinh: Tuyển
Sinh là đứa trẻ rất ngoan, nên vợ chồng Trương Lão Nhi quý như vàng. Lên
bảy, Tuyển Sinh được cho đi học, thầy Dự Đồng nói: "Đừng dồn ép, cứ
mặc nó vui chơi". Mười hai tuổi Tuyển Sinh đẹp như một viên ngọc.
Thường thì, trẻ con chăm học thì ít, lười nhác thì nhiều, nên cha mẹ cần
phải thường xuyên đôn đốc việc học hành. Nếu cha mẹ lười nhác con cái sẽ
xao nhãng việc học hành. Và tới khi mười bốn, mười lăm tuổi, thậm chí
mười tám, mười chín tuổi, tuy biết không học được, thì cũng phải dựa vào
việc học để quản lý. Chúng không làm gì sẽ lêu lổng chơi bời, dần dà sẽ bị
kẻ xấu lôi kéo, kết bè kết đảng, lén lút yêu đương, rượu chè cờ bạc, rồi
không biết chúng sẽ gây ra chuyện gì.
