ĐOÁN ÁN KỲ QUAN - Trang 460

- Bây giờ thì con phải vừa đi vừa xin ăn để về quê, xin cảm ơn tấm lòng
cao thượng của ngài.
Công tử bảo người nhà cởi trói, rồi lấy ra mười lạng bạc, nói:
- Ta nghĩ, ngươi là người nơi khác, ta cho ngươi mười lạng bạc để lấy tiền
ăn đường. Từ nay về sau hãy học làm người tốt nhất định không đi theo con
đường này nữa.
Người ấy phủ phục xuống đất lạy tạ công tử. Công tử nói:
- Đừng làm thế, ta chỉ mong ngươi trở thành người tốt, thôi hãy đi đi.
Rồi sau đó bảo người nhà dẫn anh ta ra lối cửa sau. Người ấy lại định cúi
đầu tạ ơn, thì công tử đã đi vào nhà trong.
Mọi người hỏi công tử rằng:
- Bắt được trộm, sao công tử không giải lên quan trừng trị mà lại tha cho
họ, rồi còn cho tiền họ nữa?
- Ta thấy anh ta rách rưới, xanh xao gầy gò, - công tử nói, - đúng là anh ta
cùng túng quá phải làm liều, chứ không phải chuyên trộm cắp, cho anh ta
một ít lộ phí để anh ta về quê hương, trở lại làm người lương thiện, sao lại
bảo là không lợi? Người xưa nói: "Cứu người phải cứu đến cùng". Chính là
như thế đó. Cần phải biết rằng người ấy lần đầu tiên ăn trộm bị các người
bắt được. Nếu gặp kẻ trộm nhà nghề, nó cuỗm đi một mẻ to, thì cũng đến
báo quan truy nã mà thôi. Còn người này lần đầu phạm pháp, nếu giải lên
quan, thì sẽ lộ rõ tung tích, dù anh ta có hối cải thì hằng ngày cũng bị họ
truy lùng theo dõi, nhất định sẽ dồn anh ta đến đường cùng. Anh ta suốt đời
làm trộm cướp, chẳng hóa ra ta bảo anh ta cứ đi ăn trộm ư? Thôi thì đáng
tha thì tha, để cho anh ta trở thành người tốt chẳng hóa hơn sao.
Nói một hồi lâu, mọi người mới gật đầu cho như thế là phải rồi đi ra.
Tới hôm sau, nhân ngày sinh nhật của Thái thú Quy Đức, công tử muốn đi
mừng thọ, dặn lại người nhà rằng:
- Lần này ta phải đi quanh quẩn tới mấy ngày, các người ở nhà cần hết sức
chú ý, đừng để xảy ra việc gì.
Dặn dò người nhà xong, công tử cùng mấy gia nhân đi theo gánh lễ vật lên
đường.
Ở thôn Tích Thiên, huyện Linh Lăng, phủ Quy Đức, có một người dân