thịt. Lúc đầu còn hơn cả Quản, Bão(1). Đến khi gặp nạn, đột nhiên khốn
khó, mong được bạn bè giúp đỡ thì họ trở mặt, coi như người xa lạ. Thậm
chí sợ tai họa liên lụy tới mình, gặp bạn lại nói xưa nay không hề quen biết,
đó lại là loại người vô đạo đúc. Song trên đời này, những bọn hiểm độc
luôn luôn thừa lúc bạn bè hoạn nạn, bề ngoài thì tỏ ra hào hiệp, nhưng
ngấm ngầm dựa vào đó để kiếm lợi. Họ vờ vịt thề bồi, nhưng chỉ chờ bạn
lâm nạn, rồi ra tay vơ vét. Có ruộng vườn của cải thì họ bòn rút, có vợ đẹp
thì họ chiếm đoạt. Tình nghĩa bạn bè như thế há chẳng đau lòng sao. Bởi
thế, xưa kia Chu Mục đã viết bài luận bàn về sự tuyệt giao tại cửa dinh thự
Địch Công. Đỗ Công Bộ(2), khi còn ở Trường An, mỗi khi bị bạn bè cũ bạc
tình, ông làm một bài cổ thi, trong đó có đoạn:
Tay ngửa thành mây úp thành mưa
Cuộc đời giở mặt đến thế ư?
Quản, Bão thân nhau dù nghèo xác
Tình nghĩa ngày nay vứt bỏ rồi.
(1) Quản, Bão: Quản Trọng, Bão Thúc Nha thời Xuân Thu. Hai người rất
thân thiết với nhau.
(2) Đỗ Công Bộ: Đỗ Phủ thời Đường.
Theo bài thơ ta thấy thói đời bạc ác, tình bạn đâu còn thủy chung. Từ xưa
tới nay phần lớn đều như vậy. Tuy nói thế, song lẽ nào trên thế gian không
còn đấng trượng phu nào, biết giữ lời hứa, quả cảm, trọng nghĩa khinh tài?
Trong quan hệ bạn bè kẻ hại bạn thì nhiều, làm lợi cho bạn thì ít, nên khi
kết bạn cũng phải tìm hiểu người ấy có tốt không, sau đó mới kết nghĩa bạn
bè. Đừng nhẹ dạ cả tin mà bị người lừa dối, trước mặn mà, sau thì hiềm
khích, đến lúc hối hận cũng không kịp. Gần đây có một chàng trai, cũng vì
cả tin mà chơi thân với bọn trộm cướp, về sau vợ chồng lìa bỏ nhau, bản
thân bị tù tội, tánh mạng khó bảo toàn.
Chuyện này xảy ra tại huyện Hoa Đình phủ Tùng Giang. Người ấy là Triệu
