để kiếm kế sinh nhai, bị bệnh lao, và năm 1890 lại phải về nước. Sau đó
viết tiểu thuyết Đói (1890) kể về những đau khổ của một nhà văn đói rét
với lối văn mang màu sắc tự nhiên chủ nghĩa và trở nên nổi tiếng không chỉ
ở Scandinavia mà cả nhiều nước phương Tây khác.
Ông chịu ảnh hưởng của Dostoievski, Nietzsche và Byron, phủ nhận lối
sống của chủ nghĩa tư bản hiện đại, đề cao tính chất thần bí của tâm hồn, ca
ngợi chủ nghĩa điền viên cổ sơ. Tất cả đều xuất phát từ động cơ phi lí tính.
Đây cũng là nguyên nhân khiến ông hợp tác với chủ nghĩa phát xít Đức
trong Thế chiến II và bị xử tội phản quốc khi chiến tranh kết thúc.
Ngoài hàng loạt tiểu thuyết được sáng tác đều đặn, K. Hamsun còn viết
kịch - từ 1895 đến 1898 ông hoàn thành bộ ba Nơi cổng vương quốc, Trò
đời, Hoàng hôn, tuy nhiên không thành công lắm. Phần lớn thơ K. Hamsun
sáng tác đều bị ông đốt khi chưa in, nhưng năm 1904 ông đã công bố tập
Bản hợp xướng hoang dã có thể sánh với những tác phẩm văn xuôi hay
nhất của ông.
K. Hamsun là nhà văn làm đổi mới văn xuôi Na Uy và là người luôn cố
gắng thể hiện đời sống tâm hồn vô thức. Tác phẩm Nhựa của đất (1917),
kêu gọi trở về với ruộng đồng, đã mang lại cho ông giải Nobel năm 1920.
Trong bài phát biểu tại lễ trao giải, đại diện Viện Hàn lâm Thụy Điển nói:
"Những ai muốn tìm trong văn học sự mô tả chân thật hiện thực đều tìm
thấy trong Nhựa của đất câu chuyện về cuộc đời của mỗi một con người, dù
anh ta ở nơi đâu, lao động ở nơi đâu".
Năm 1918, K. Hamsun mua một trang trại ở miền Nam Na Uy, sống tại
đây, vừa viết văn vừa làm ruộng vườn. Nhưng càng về sau, tư tưởng của K.
Hamsun càng trở nên phản động. Năm 1934 ông công khai ủng hộ chủ
nghĩa quốc xã; đã gặp Hitler tại Đức, bị hàng ngàn độc giả trả lại sách để
phản đối. Cuối chiến tranh ông và vợ bị bắt và xử phạt gần 80.000 USD
(năm 1947), nhưng không phải ngồi tù vì ông đang bị bệnh tâm thần. Mặc
dù vậy, dư luận xã hội Na Uy và thế giới có thái độ phân biệt rõ ràng giữa
lập trường chính trị của ông trong những năm chiến tranh và di sản văn học
quý giá mà ông để lại cho thế hệ sau.
* Tác phẩm:
