- Tôi trông bác giống Trần Cao Vân nên đã có ý ngờ là em. Đảng phái
thế nào?
- Tan nát hết.
Đội Giá ghé vào tai Lập Thành thì thầm mấy câu.
Khi về tới đồn, Đội Giá lên trình với viên Trưởng đồn là Vélasque, đoạn
sai giải Lập Thành vào Đề Lao tống giam.
°° °
Sau việc vua Thành Thái chống Pháp thất bại bị đày đi Ô Cấp (Cap St
Jacques = Vũng tàu) rồi lại bị đưa sang an trí tại đảo Réunion (thuộc Phi
Châu) thì phong trào bài Pháp ở Đông Dương càng ngày càng sôi nổi, nhất
là từ khi vua Duy Tân kế nghiệp vua cha (1907) và các đảng phái cách
mạng được tự do thành lập dưới sự che chở của dân chúng, các đảng phái
chính trị này tuy tổ chức dưới hình thức khác nhau, nhưng đại đồng tiểu dị,
đều nhắm một mục đích giải phóng dân tộc, chống lại thực dân, đế quốc
Tây Phương,
Mạnh mẽ nhất là đảng Việt Nam Quang Phục Hội tuy hoạt động ở ngoại
quốc (1910) nhưng đã gây được ảnh hưởng giới sĩ phu Trung Việt và cái
tôn chỉ rõ rệt với các nhà lãnh tụ Phan Bội Châu, Nguyễn Thượng Hiền bắt
đầu thấm nhuần vào đám bình dân. Từ khi đảng Văn Thân dưới quyền lãnh
đạo của nhà ái quốc Phan Đình Phùng bị đàn áp đến rã rời, cô lập, thì
phong trào chính trị Việt Nam lại chuyển hướng, tuyệt đối không bạo động,
dùng cách ôn hòa, tiềm tàng gây thế lực ở ngoại quốc cho đảng viên tuyên
truyền trong dân chúng, đợi bao giờ, lượng đầy dủ mới hoạt động. Sau việc
Kỳ ngoại hầu Cường Để xuất dương sang Nhật, thì phong trào Đông Du
được mọi người hưởng ứng nhiệt liệt. Mặc dầu chính quyền Bảo Hộ hết sức
ngăn cản, những phần tử quốc gia chân chính như Lương Ngọc Quyến,
Nguyễn Hải Thần, Nguyễn Thượng Hiền, Lâm Đức Thụ..... cũng trốn thoát
được sang tập trung ở Đông Kinh họp mặt với các chính khách Phù Tang.
Năm 1910, Việt Nam Quang Phục Hội ra đời, nhưng cũng năm đó cũng bị
