Trại Giam Thái Nguyên
T
rên một khu đất rộng ước độ một sào tây, ngục Thái Nguyên kiên cố và
đồ sộ, ngạo nghễ soi bóng xuống dòng sông Thái, lượn lờ, uốn khúc qua
những bụi cây rậm rạp mọc rải rác trên các ngọn đồi. Một dãy tường đá cao
độ 6, 7 thước chạy theo một hình vuông che kín mấy khu nhà gạch, mái
ngói phủ rêu xanh lẩn dưới những lùm cây um tùm. Ở bốn chiếc chòi canh
nhô lên trên bốn góc tường trông rờn rợn, ghê người, thỉnh thoảng lại ném
ra vài tiếng “kẻng” rầu rĩ khô khan, khiến cho ta có cảm tưởng như đó là
những tiếng báo hiệu một tấn thảm kịch sắp xảy ra trong cái cảnh sống tối
tăm nhục nbã.
Ngục Thái Nguyên! Mồ chôn sống hàng nghìn nghĩa sĩ ái quốc Việt
Nam.
Ngục Thái Nguyên! Một hình ảnh rùng rợn: đau xót của cuộc sống nô lệ.
Ngục Thái Nguyên! một chính sách tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc thực
dân.
Đó là một nơi để giam giữ những tù chính trị đã được toà Đại hình kết án
khổ sai chung thân. Phạm nhân phần nhiều là những đảng viên của các
đoàn thể ái quốc hoặc công khai hoặc bí mật chống Pháp. Họ đông có tới
mấy ngàn người, chen chúc nhau trong những căn nhà ẩm thấp, chật hẹp,
dẫm chân lên nhau, đè lên nhau tranh nhau từng tấc từng viên gạch. Những
buổi chiều, khi mà hoàng hôn đã sầm sập đổ xuống, cánh cửa sắt khép lại
chia đôi hai thế giới thì cảnh hỗn độn trong nhà giam lại bày ra muôn vàn
cơ cực. Thỉnh thoảng, viên cai ngục ở đâu rẽ vào, đưa mắt nhìn ba cánh cửa
song sắt, quát mấy tiếng làm oai, rồi lại lủi thủi đi. Cái thân hình cao lênh
khênh vừa biến vào trong bóng tối, thì tiếng ồn ào của phạm nhân lại nổi
lên, trước còn nhỏ, sau to dần, pha lẫn cả những câu nguyền rủa bằng tiếng
Pháp tiếng Tàu, tiếng Thổ.
