ĐỒNG TIỀN LÊN NGÔI - Trang 142

và người ta khuyến khích người Pháp, không phân biệt cấp bậc, cũng như
người nước ngoài, mua chúng (theo cách trả dần) bằng các billet d'état.
Những billet d'état này sẽ được hoàn trả và hoán đổi thành các rente (trái
phiếu trọn đời) với lãi suất 4%. Tên của Law đứng đầu danh sách các đốc
chính của công ty này.

Quả thực là ban đầu cũng có sự chống đối với Hệ thống của Law. Quận

công Saint-Simon đã nhận xét một cách khôn ngoan rằng:

Một tổ chức kiểu này có thể tự thân tốt đẹp, nhưng chỉ trong một nền

cộng hòa hay một nền quân chủ như tại Anh, nơi các vấn đề tài chính chỉ
được kiểm soát bởi những người cung cấp và họ chỉ cung cấp ở mức nào
mà họ cảm thấy thoải mái. Nhưng trong một nhà nước yếu ớt, hay thay đổi
và chuyên chế như ở Pháp, hệ thống đó sẽ thiếu tính ổn định; bởi lẽ nhà
vua... có thể lật đổ Ngân hàng - cám dỗ quá lớn, đồng thời cũng quá dễ
dàng .

[236]

Như thể để kiểm nghiệm nhận xét này, vào đầu năm 1718 Nghị viện

thành phố Paris đã tấn công quyết liệt Bộ trưởng Tài chính mới René
D'Argenson (và cả ngân hàng của Law) sau khi bộ trưởng này ra lệnh giảm
giá trị đồng tiền xu 40% và điều này, theo lời Nghị viện phản ánh, đã gây ra
"sự hỗn loạn vừa quá lớn vừa khó hiểu đến nỗi người ta không thể biết gì về
nó".

[237]

Trong khi đó, một công ty đối thủ do anh em nhà Pâris lập ra tỏ ra

thành công hơn Công ty miền Tây của Law trong việc thu hút nhà đầu tư.
Thế nhưng, đúng với phong cách chuyên quyền, Nhiếp chính vương đã áp
đặt đặc quyền của hoàng gia xuôi theo mong muốn và lợi ích của Law.
("Lợi ích của quyền lực chuyên chế thật vĩ đại làm sao" ông ta nhận xét,
"đối với một định chế mới hình thành phải chịu nhiều phản đối từ đất nước
chưa hoàn toàn quen với nó!")

[238]

Thêm nữa, từ cuối năm 1718, chính phủ

đã trao nhiều đặc quyền cho Công ty miền Tây nhằm làm tăng sức hấp dẫn
cho các cổ phiếu của nó. Tới tháng 8, công ty này có quyền thu tất cả thu
nhập từ thuốc lá. Trong tháng 12, nó giành được đặc quyền mua bán trước
của Công ty Senegal. Nhằm tăng thêm vị thế của Law, ngân hàng Banque
Générale được sự chứng nhận của hoàng gia: nó trở thành Banque Royale