Và như vậy, để tìm hiểu một cách thấu đáo và đầy đủ về tiền là một việc
hoàn toàn không đơn giản. Rất may là phần lớn các tri thức này đã được
Niall Ferguson hệ thống hóa một cách khoa học và trình bày một cách hấp
dẫn trong cuốn sách mà quý vị đang cầm trên tay, cuốn Đồng tiền lên ngôi
(The Ascent of Money).
Đồng tiền lên ngôi được mở đầu với một phần hướng dẫn bao quát về
lịch sử của thế giới với sự phát triển và suy tàn của nhiều mô hình xã hội sử
dụng và không sử dụng tiền tệ. Theo tác giả, tiền không đơn thuần là một
phương tiện để phục vụ việc trao đổi, giao thương. Với quá trình hình thành
được dẫn ngược về các định dạng thô sơ nhất của tiền tệ như những phiến
đất sét từng được sử dụng cho việc ghi chép các hoạt động nông nghiệp của
khu vực Lưỡng Hà, tiền tệ còn được xem như là "vấn đề của niềm tin, thậm
chí là đức tin".
Từ đó, tác giả dẫn chúng ta qua các chủ đề về hệ thập phân và phương
thức tính lãi, những khái niệm gốc rễ của tài chính hiện đại; sự tham gia của
người Do Thái trong lịch sử phát triển tài chính cùng hoạt động cho vay
nặng lãi và sau đó là sự đi lên của thế lực tài chính hùng mạnh Medici tại
Florence vào thế kỷ 14 và 15; ba phát minh cơ bản được thêm vào mô hình
tài chính của nền kinh tế Italia: tiền tệ được tiêu chuẩn hóa, sự hình thành
của hệ thống dự trữ theo tỷ lệ (fractional reserve banking), và độc quyền
phát hành giấy bạc ngân hàng của ngân hàng trung ương; sự hình thành,
phát triển, và suy tàn của hệ thống bản vị vàng để nhường chỗ cho một hệ
thống lưu hành giấy bạc ngân hàng dựa trên các khoản tiền gửi ngân hàng
và tỷ giá hối đoái thả nổi.
Chương 2 bàn về thị trường trái phiếu, các rentier, và lạm phát. Thị
trường trái phiếu được cho là cuộc cách mạng vĩ đại thứ hai trong sự lên
ngôi của đồng tiền. Thị trường trái phiếu cho phép chính phủ và các tập
đoàn lớn thực hiện việc vay mượn từ một nhóm đối tượng rộng rãi và đa
dạng hơn ngân hàng. Thời kỳ Phục hưng của Italia và toàn bộ khối châu
Âu, chiến tranh được xem là thủy tổ của thị trường trái phiếu. Sự thành
công mang tính lịch sử của gia đình Nathan Mayer Rothschild chính là dựa
