- Lão định đùa giỡn với mình - Pêpê Rây tự nhủ - Ta sẽ cho lão điên đầu
một phen - Rồi anh lên tiếng:
- Đúng là ngài cố đạo vừa nói ra tất cả những điều đó bằng giọng đùa
vui. Nhưng không phải chúng tôi có lỗi, nếu khoa học cứ bổ từng nhát búa,
hết ngày này đến ngày khác, lên một số thần tượng vô bổ, những tệ mê tín
dị đoan, thói ngụy biện, hàng nghìn mánh lới dối trá trong quá khứ, một số
cũng đẹp mã, một số khác thì lố lăng, tất thảy đều là ở trong những tín đồ
của Chúa. Thế giới của những ảo tưởng mà chúng ta thường gọi là thế giới
thứ hai đang sụp đổ lổng chổng. Sự thần bí trong tôn giáo, thói dập khuôn
cổ hủ trong khoa học, tính cầu kỳ, lòe loẹt, lố lăng trong nghệ thuật sẽ sụp
đổ cũng như các vị thần tà giáo, giữa sự chế nhạo của mọi người. Vĩnh biệt
những mơ mộng ngu xuẩn, nhân loại thức tỉnh nhìn rõ mọi vấn đề. Chủ
nghĩa tình cảm rỗng tuếch, phù phiếm, chủ nghĩa thần bí là bệnh sốt rét, là
ảo giác, là cơn mê sảng, tất cả sẽ biến đi, và người nào trước kia bị bệnh
hoạn thì bây giờ khỏe khoắn, hưởng niềm vui không sao kể xiết trong việc
đánh giá đúng đắn mọi vấn đề. Sự bịa đặt hoang đường là cơn điên cuồng
ghê gớm sẽ thay bậc đổi ngôi, chủ nhà hóa ra đầy tớ... Xin ngài hãy nhìn ra
mọi phía, thưa đức cha rửa tội, ngài sẽ nhìn tổng thể thực tại đáng kính đã
thay thế những chuyện hoang đường. Bầu trời không phải là một cái vòm.
Những ngôi sao không phải là những ngọn đèn nhỏ xíu. Mặt trăng không
phải là một cô gái đi săn nghịch ngợm, mà chỉ là một khối đá khổng lồ tối
om. Mặt trời không phải là cỗ xe lửa đỏm dáng và lang thang, mà là một
đám cháy đứng nguyên một chỗ. Những đồi cát, những thềm đá không phải
là các nữ thần sông biển. Những nàng tiên cá chỉ là những con hải cẩu. Và
trong xã hội loài người thì thần hùng biện Mercuriô chỉ là ông Manxanêđô,
thần chiến tranh Martê chỉ là ông già râu thưa, ngài bá tước xứ Mônkê,
chàng Nextor thông thái có thể chỉ là một ông mặc áo dài người Pháp tên là
me xừ Tier, chàng Orfêô trong thần thoại chỉ là Verdi, nhà soạn nhạc Ý nổi
tiếng, thần lửa Vulcăng là Krúp, người đầu tiên đã đúc ra đại bác, thần
Apôlô là bất kỳ một thi hào nào đó. Ngài còn muốn nữa không? Vậy thì
Hupitê, một vị thần xứng đáng cho vào trại giam tù khổ sai, nếu hắn còn
