Nhắc đến Luxembourg, lẽ dĩ nhiên người ta không được phép bỏ qua
Place d’Armes. Đây là quảng trường chính ở Đại Công quốc Luxembourg,
quảng trường này được gọi là nhà khách thành phố. Khác hẳn sự trầm lặng
ở thung lũng Petusse, quảng trường này luôn nhộn nhịp bởi khách du lịch
với rất nhiều nhà hàng và quán cà phê san sát nhau, người người ngồi uống
bia và rượu vang, khung cảnh thành phố nhộn nhịp nhưng dường như tất cả
vẫn tuân theo một trật tự vốn đã có sẵn từ lâu. Chúng tôi đến đây đúng vào
dịp lễ hội mùa hè của thành phố nên tiếng nhạc được vang lên khắp mọi
nơi. Luxembourg lúc ấy trong tôi không bé nhỏ chút nào.
Lang thang ở Luxembourg trong một ngày ngắn ngủi - nơi sự giàu sang
được khéo léo giấu nhẹm đi, tôi đã biết được nhiều điều về đất nước nhỏ bé
mà không hề bé nhỏ này. Đã đôi lần, tôi tự hỏi tại sao đất nước này nhỏ bé
như thế, cũng từng bị xâm chiếm suốt bao nhiêu thế kỉ, cho đến tận Chiến
tranh Thế giới lần thứ hai vẫn còn bị xâm chiếm, mà lại có thể hồi phục
nhanh và có một tiếng nói quan trọng không chỉ ở Châu Âu mà cả trên toàn
thế giới đến vậy. Để lý giải được điều này sẽ mất rất nhiều thời gian nhưng
có lẽ những quyết định đúng đắn của chính phủ Luxembourg cũng như
phong cách giáo dục và làm việc chính là yếu tố đưa đất nước này đi lên từ
nghèo khó. Theo một thống kê về số lượng người nói được hai ngôn ngữ ở
Châu Âu thì Luxembourg bé nhỏ chiếm vị trí đầu tiên với 99%. Lúc đó tôi
thầm ước: Giá như Việt Nam mình…
