Hôm sau, có đồng chí phụ trách ở Quốc tế cho hay là Bác
đã đi rồi. Lúc đó tôi mới hiểu là sáng ngày hôm trước, Bác
có ý đến từ biệt tôi…
… Năm 1939, tôi cùng hai đồng chí học sinh rời Mạc Tư
Khoa đi về Trung Quốc. Lúc đó Trung quốc đang kháng
Nhật.
Đến Diên an, gặp mấy đồng chí trước quen ở Mạc Tư Khoa
trong đó có đồng chí Khang Sinh, chúng tôi được biết Bác
vừa ở Diên An được mấy tháng, và khi ở Diên An, Bác ở chỗ
gọi là “Vườn táo”.
Bác đã đi cùng đồng chí Diệp Kiếm Anh, Tư lệnh Tân tứ
quân xuống Hành Dương…”
*
* *
“Lúc ấy tôi đương ở trong nhóm tiếng Anh, gồm phần lớn là
những người Ấn Độ, nhưng cũng có cả những người da màu
ở các thuộc địa châu Phi và những người Ả rập ở Ai-cập và
Pa-lét-tin trước kia. Đồng chí Nguyễn Ái Quốc dạy nhóm
tiếng Pháp, trong đó phần lớn là những người Bắc Phi và
những người Đông Dương, như lúc đó người ta thường gọi.
Chúng tôi đã biết rằng đồng chí là người sáng lập ra tổ chức
thanh niên cách mạng ở Đông Dương và đã từng sống lâu
năm ở Pháp. Là giảng viên tương đối nhiều tuổi và có kinh
nghiệm nhất, nên những ý kiến của đồng chí thường có tác
dụng quan trọng trong những buổi họp để bàn bạc công
việc. So với các giảng viên khác, đồng chí có ưu thế lớn là
hiểu được đất nước của các học viên như đất nước mình
vậy. Hơn thế nữa, đồng chí đã từng tích cực tham gia phong
