hình Việt Nam dưới ách đô hộ của chủ nghĩa thực dân Pháp,
cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam và lòng tin một
ngày kia nhân dân Việt Nam nhất định dành được độc lập,
tư do. Rồi đồng chí phân tích mối quan hệ khăng khít giữa
cuộc chiến đấu của nhân dân Việt Nam và cuộc chiến đấu
của nhân dân Pháp chống kẻ thù chung. Cuối cùng đồng chí
kêu gọi thanh niên và nhân dân Pháp ủng hộ nhân dân Việt
Nam chống thực dân Pháp.
Nói xong chuyện, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đến bắt tay hỏi
thăm một số đại biểu chúng tôi, đứng nói chuyện lâu với
Lô-dơ-ray trong Ban lãnh đạo thanh niên cộng sản rồi ra đi.
Hai năm sau, vào mùa hè năm 1924, tôi lại được gặp đồng
chí Nguyễn Ái Quốc. Lần này không phải gặp đồng chí trong
vài phút mà nhiều tuần liền, không phải ở Pa-ri mà ở Mát-
xcơ-va. Năm đó, đồng chí Nguyễn Ái Quốc ở trong đoàn đại
biểu Đảng cộng sản Pháp, do Pi-e Xê-man dẫn đầu, đi dự
Đại hội Quốc tế cộng sản họp trong điện Krem-lanh. Còn tôi
đến Mát-xcơ-va để đi dự Đại hội thanh niên quốc tế cộng
sản. Tại đại hội Quốc tế cộng sản, đồng chí Nguyễn Ái Quốc
đã đọc bản tham luận nổi tiếng trong đó đồng chí phê phán
một số điểm trong chính sách của Đảng cộng sản Pháp lúc
bấy giờ chưa thoát khỏi ý thức hệ thực dân chủ nghĩa. Đồng
chí nói thành khẩn và nghiêm khắc với động cơ duy nhất là
phát triển hơn nữa tình đoàn kết chiến đấu giữa hai dân tộc
Pháp – Việt chống kẻ thù chung: đế quốc Pháp. Trong
những lúc nói chuyện riêng với chúng tôi, đồng chí luôn đề
cập đến vấn đề đó, vì đối với đồng chí, đấy là một vấn đề
hết sức quan trọng.
