- Có… Tôi chưa quen tuy đã ở hai năm. Nhưng không sao,
tôi sẽ khắc phục được.
Chúng tôi còn nói chuyện với nhau thêm một lúc thì người
bạn Việt Nam xuống một ga nhỏ. Anh bắt tay tôi và nói:
- Tôi đi thăm một công xã nông nghiệp. Thôi chào anh.
Tôi thấy anh choàng chiếc áo khoác ngoài quấn chăn vào
người, bước lên một chiếc xe ba ngựa kéo rồi biến sau quả
đồi, như bị biển tuyết bạc óng ánh lấp đi. Con tàu chuyển
bánh, băng qua cánh đồng.
*
* *
“…Nguyễn Ái Quốc cũng là người thường đến xem triển lãm.
Người đã có quan hệ với chúng tôi từ trước khi mở triển lãm
này. Quê hương của Người là Việt Nam ngày nay. Người biết
thông thạo ngôn ngữ của những nước lớn ở Châu Âu, và khi
thảo luận Người có cách nói rất sinh động. Người am hiểu
những trào lưu nghệ thuật Tây Âu và mỉm cười để lộ rằng ở
Pa-ri, Người cũng có vẽ chút ít. Người nói một cách rất tinh
tế về những tác phẩm mà người đã xem và trước hết về
những nghệ sĩ đã mạnh dạn phơi trần sự thật xã hội và kêu
gọi đấu tranh. Người coi nghệ thuật trừu tượng không có
tác dụng đối với cuộc đấu tranh giai cấp. Người bàn luận về
những vấn đề nghệ thuật của Châu Âu một cách có suy xét
đầy đủ, chính xác và thận trọng, và nhấn mạnh rằng mỗi
dân tộc cần phải chăm lo đến đặc tính của dân tộc mình
trong nghệ thuật. Ngày nay Nguyễn Ái Quốc lấy tên là Hồ
Chí Minh.”
